نقد تفسیر عرفی از اصالت وجود صدرایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه و کلام دانشگاه شیراز

2 استاد تمام و عضو هیأت علمی دانشگاه شیراز

چکیده

از بعد از ملاصدرا تا کنون تفاسیر متعددی از اصالت وجود و اعتباریت ماهیت صورت گرفته که می‌توان این تفاسیر را به سه دسته تفکیک کرد: الف) تفسیر عرفی، ب) تفسیر فلسفی، ج) تفسیر عرفانی. نگارنده بر این باور است که تفاسیر فلسفی و عرفانی تفاسیری صحیح از اصالت وجودند ولی تفسیر عرفی تفسیری ناصحیح از اصالت وجود است که ناشی از نگاهی غیردقیق به مقولۀ هستی است. در این مقاله با مراجعه به آثار متعدد ملاصدرا تفسیر عرفی از سه جهت مورد بررسی و نقد قرار گرفته است: الف) تعاریف و اصطلاحات ب) معنا و مفاد ج) بیان لوازم باطل این تفسیر.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Critical Analysis of Common-Sense Exegesis of Mulla Sadra’s Theory of Principality of Existence

نویسندگان [English]

  • Gholamreza Banan 1
  • Ghasem Kakaie 2
1 ph.D student of philosophy and theology shiraz university
2 professor of philosophy and theology shiraz university
چکیده [English]

Since Molla Sadra’s era, various exegeses have been made of the principality of existence (isalat al-wujoud) and non-principality of quiddity which can be placed in three distinct groups: 1) common-sense exegeses, 2) philosophical exegeses, and 3) mystical exegeses. Common-sense exegesis is the one derived from a common sense viewpoint of the universe, which presupposes the quiddities external. Philosophical exegesis is due to a rational and exact viewpoint of the quiddity. In this view, quiddity is considered something that is derived from the limitation of the existence of the entities. Finally, mystical exegesis is one derived from the direct knowledge of the entities and in which quiddity is simply some mental appearance. The article shows that philosophical and mystical exegeses are correct exegeses of principality, whereas common-sense exegesis is an incorrect one that is the result of an inexact view of the quiddity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Existence
  • Mulla sadra
  • Principality of existence
  • quiddity
[1]    امام خمینی، روح الله (بی تا). شرح چهل حدیث. قم: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
[2]    جوادی آملی، عبدالله (1375). رحیق مختوم. قم: مرکز نشر اسراء.
[3]    صدرالمتألهین الشیرازی‏، محمد بن ابراهیم (1354). المبدأ و المعاد. تهران: انجمن حکمت و فلسفۀ ایران‏.
[4]    ---------- (1360). الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة. تهران: المرکز الجامعی للنشر.
[5]    ---------- (1363). مشاعر. تهران: کتابخانه طهوری.‏
[6]    ---------- (1363). مفاتیح الغیب. تهران: مؤسسه مطالعات وتحقیقات فرهنگی.
[7]    ---------- (1375). مجموعة الرسائل التسعة. تهران: انتشارات حکمت.       
[8]    ---------- (1375). مجموعۀ رسائل فلسفی صدرالمتألهین. تهران: انتشارات حکمت.‏
[9]    ---------- (1981). الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة. بیروت: داراحیاء التراث‏ العربی.
[10] ---------- (؟).  الحاشیة على الهیات الشفاء. قم: انتشارات بیدار.
[11] ---------- (؟). العرشیة.تهران: انتشارات مولى.
[12] ---------- (؟). شرح الهدایة الاثیریة. بیروت: موسسة التاریخ العربی.
[13] الطباطبایی، سید محمد حسین ‏(1424). نهایة الحکمة. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
[14] ---------- ‏(1417). توحید علمی و عینی. مشهد: انتشارات علامه طباطبایی.
[15] فیاضی، غلامرضا (1378). نهایة الحکمه. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی.
[16] ---------- (1384). «عینیت وجود و ماهیت»، نقد و نظر، شمارۀ 35، صص273ـ 306 و شمارۀ 36، صص333ـ362.
[17] ---------- (1390ش). هستی و چیستی در مکتب صدرایی. چاپ سوم. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
[18] المحقق السبزواری، ملاهادی (1413ق). شرح المنظومة. تهران: نشرناب.
[19] ---------- (؟). التعلیقات على الشواهد الربوبیة.تهران: المرکز الجامعی للنشر.
[20] مطهری، مرتضی (1368). مجموعۀ ‏آثار استاد شهید مطهری. تهران: انتشارات صدرا.
[21] میرداماد، میرمحمدباقر (؟). مصنفات میر داماد. تهران: انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.‏
[22] بنان، غلامرضا (1392). بررسی و نقد برداشتهای مختلف از اصالت وجود و ادله اثبات آنها (پایان نامه). شیراز: دانشگاه شیراز.