ابن‌سینا و پاسخ به پارادوکس‌هایی درباره ماده و صورت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموخته دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه علامه طباطبائی تهران

چکیده

در این مقاله پاسخ ابن‌سینا به دو پارادوکس کیت فاین درباره ماده و صورت را بررسی کردیم. پارادوکس‌هایی که در ذیل نظریه ماده - صورت‌گرایی ارسطوئی طرح می‌کند و مفروضات ارسطویی را از منظر آنها می‌سنجد. پاسخ ابن‌سینا به این پارادوکس‌ها مهم است زیرا مزایا و کاستی‌های احتمالی موجود در ماده-صورت‌گرایی سینوی را مشخص می‌کند. بر این اساس در مقاله: نخست، می‌پردازیم به پارادوکسی، درباره امکان تمایز میان دو شیئی که صورت و ماده مشترک دارند. برای رفع پارادوکس، سه آموزۀ انتقال ماده، صورت مشترک و ترکیب قابل طرح است با انکار هر آموزه پارادوکس حل می‌شود ابن‌سینا پارادوکس اول را با انکار صورت مشترک پاسخ می‌دهد. دوم، می‌پردازیم به پارادوکسی، درباره تغییر ماده در یک شی و حفظ اینهمانی آن در طول زمان، که نشان دادیم ابن‌سینا در این موضع نمی‌تواند پارادوکس را حل ‌کند و تنها راه ممکن ابن‌سینا نسبی کردن رابطه جزئیت ماده به شاخص زمان است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Avicenna's Answer to Paradoxes about Matter and Form

نویسنده [English]

  • Hamideh Mokhtari
PhD in Islamic philosophy and theology. Allameh Tabatabae’i University, Tehran,
چکیده [English]

This article examines Avicenna's response to Kite Fine's paradoxes about matter and form. He formulates these paradoxes under the theory of Aristotelian Hylomorphism and analyzes Aristotelian assumptions from their point of view. Avicenna's response to paradoxes is essential because it identifies the possible advantages and disadvantages of Avicenna's theory. The first paradox concerns the possibility of distinguishing between two objects that have a common form and matter. Fine offers three doctrines to solve the paradox: material migration, common form, and simple composition. Rejection of any doctrine removes the paradox. He pursues solutions by rejecting simple composition. The solutions involve examining the relationship between time index and composition, but Avicenna responds to the first paradox by rejecting the common form. The second paradox concerns the matter variation in an object and maintaining that object's identity over time. According to Fine, the paradox will not be solved if we reject the material migration and the common form. Again, the solution is to abandon the doctrine of simple composition, but Avicenna cannot solve the paradox by rejecting the common form. We examined several different answers from Avicenna's perspective, but we have shown that Avicenna cannot solve the problem.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Matter
  • Form
  • Paradox
  • Avicenna
  • Kite Fine
  1. 1.ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله. الشفاء- الالهیات. به تصحیح سعید زائد–الاب قنواتی. قم: مرعشی نجفی.  1404ق(الف).

    2.ــــــــــــــــــــ . التعلیقات. قم: مکتبة الاعلام اسلامی. 1404ق(ب). 

    1. ــــــــــــــــــــ . الشفاء الطبیعیات. به تحقیق سعید زائد. قم: مرعشی نجفی. 1404ق(ج).
    2. ــــــــــــــــــــ . المبدأ و المعاد. به اهتمام عبدالله نورانی. تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی. 1363.
    3. ــــــــــــــــــــ . المباحثات. توضیح و مقدمه از محسن بیدارفر. قم: نشر بیدار. 1371
    4. ارسطو. مابعدالطبیعه (متافیزیک). ترجمه: محمدحسن لطفی تبریزی. تهران: انتشارات نشر نو. 1389
    5. بهمنیار بن‌المرزبان. التحصیل. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. تصحیح و تعلیق مرتضی مطهری. 1375.
    6. شیرازی، سیدرضی. درس‌های شرح منظومه حکیم سبزواری. تهران: انتشارات حکمت.. 1392.
    7. مصباح‌یزدی، محمدتقی. آموزش فلسفه. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی. 1396
    8. مطهری، مرتضی. درس‌های اسفار (مجموعه آثار جلد 11). تهران: نشر صدرا. 1389.
    9. نراقی، ملامحمدمهدی. شرح الهیات شفاء. قم: کنگره بزرگداشت محققان نراقی. 1380.
    10. Kite, Fine, ‘A Puzzle Concerning Matter and Form’, in: T. Scaltsas, D. Charles and M. L. Gill eds., Unity, Identity and Explanation in Aristotle’s Metaphysics, Oxford: Clarendon Press, pp. 13–40. 1994a.