نگرش وجودی به حیات دنیا در فلسفه‌ی صدرا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی گرایش حکمت متعالیه دانشگاه تهران

2 دانشیار دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی؛

3 دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران

چکیده

حیات یکی از مهم­ترین و بنیادی­ترین مسائل فلسفی است که فیلسوفان هماره به واکاوی آن پرداخته­اند. تحلیل حیات دنیا از دیدگاه ملاصدرا باید در چارچوب فلسفه وی و نگرش وجودی او به عالم هستی صورت­ پذیرد تا تبیینی جامع و دقیق به­دست آید. حیات در فلسفه­ی صدرا مساوق وجود و ساری در هر شی و امری مشکک است که در هر مرتبه ظهور و بروزی متفاوت دارد و دنیا ظهور وجود و حیات در پایین­ترین مرتبه آن است. در نگرش وجودی ملاصدرا به عالم هستی، دنیا شأنی از شئون حق تعالی و مرتبه­ای ضروری از مراتب هستی است. اصول مهم حکمت متعالیه همچون وحدت تشکیکی وجود و حرکت وجودی اشتدادی در تبیین حقیقت حیات دنیا از منظر ملاصدرا نقش مهمی را ایفا می­کنند. بر این اساس حیات دنیا نه تنها باطل نخواهد بود بلکه شانی از واجب تعالی است که با حرکت اشتدادی به سوی کمال خود سیر می­کند. گفتنی است این مقاله حیات را در دو نظام وحدت تشکیکی و وحدت شخصی وجود به روایت ملاصدرا مورد واکاوی قرار داده­ است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Existential Approach to the Issue of Life in Mulla Sadra's Philosophy

نویسندگان [English]

  • Zeinab Karimi Ghodoosi 1
  • abdollah salavati 2
  • ghasemali kouchnani 3
1 Ph.D. Student in Islamic Philosophy and Theology, University of Tehran, Tehran, Iran
2 . Associate Professor, Shahid Rajaee Teacher Training University, Tehran, Iran.
3 Associate Professor, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

This article examines the issue  of life  in Mulla Sadra’s Philosophy. To provide a comprehensive and accurate explanation, the Mulla Sadra’s analysis of life should be addressed with respect to his framework of philosophy and his existential attitude to the universe. Life in Sadra's philosophy is coextensive with existence and, so,  runs through everything. Life has an analogical gradation in its nature which has different manifestations at different levels; e.g., the mundane world is the manifestation of being and life at its lowest level. In Mulla Sadra's existential attitude toward the universe, the world is a manifestation of God and a nessecary stage of existence stages. The important principles of transcendental philosophy, such as the graded unity of existence and the intensified substantial motion, play an important role in explaining the nature of life in Mulla ­Sadra's view. This article explains the issue of life in the framework of two theories: “graded unity of being” and “pantheism” in Sadra's philosophy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Life
  • Graded Unity
  • Individual Unity
  • Substantial Motion
  • Mulla‌ Sadra

مراجع

[1] قرآن کریم
[2] ابن سینا، حسین بن عبدالله ( 1404 ق). الشفاء، تحقیق: سعید زاید، قم، مکتبة آیة الله مرعشی.
[3] آشتیانی، سید جلال الدین (1375). شرح مقدمه قیصری بر فصوص الحکم، قم، بوستان کتاب.
[4] ــــــــــــــــــــــــ (1378). شرح حال و آرای فلسفی ملاصدرا، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
[5] توکلی قوچانی، محمدرضا (؟). چهارفرهنگنامه کلامی، مشهد.
[6] تهانوی، محمداعلی بی علی (1996). موسوعة کشّاف اصطلاحات الفنون و العلوم، بیروت، چاپ رفیق العجم و علی دحروج.
[7] جرجانی، علی بن محمد (1366). التعریفات، تهران، انتشارات ناصر خسرو.
[8] جوادی آملی، عبداللّه (1382). رحیق مختوم: شرح حکمت متعالیه، تنظیم و تدوین: حمید پارسانیا، قم، اسرا.
[9] رضوانی، محسن، مشکاتی، محمد مهدی، بیدهندی، محمد (1399). «تحلیل تقابل ظاهری اصل تشکیک و نظریۀ تباین عالم دنیا و آخرت در فلسفۀ ملاصدرا»، فلسفه و کلام اسلامی، تهران، سال 53، شماره 1، بهار و تابستان، صص93-108.
[10] سجادی، سیدجعفر (1361). فرهنگ علوم عقلی، تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.
[11] سهروردی، شهاب الدین (1375). مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تصحیح و تقدیم: هانری کربن و دیگران، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
[12] شعرباف اکبری، زینب (1390). «دنیا و آخرت و رابطه آن دو از دیدگاه قرآن و روایات و حکمت متعالیه»، پایان نامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی فیاض صابری، دانشگاه فردوسی.
[13] شیرازی، محمد ابن ابراهیم (صدرالمتالهین) (1354). المبدأ و المعاد، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران.
[14] ــــــــــــــــــــــــ (1360). اسرار الآیات، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران.
[15] ــــــــــــــــــــــــ (1360). الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
[16] ــــــــــــــــــــــــ (1361). العرشیة، تهران، مولی.
[17] ــــــــــــــــــــــــ (1363). المشاعر، تهران، طهوری.
[18] ــــــــــــــــــــــــ (1363). مفاتیح الغیب، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
[19] ــــــــــــــــــــــــ (1366). تفسیر القرآن الکریم، قم، بیدار.
[20] ــــــــــــــــــــــــ (1422ق). شرح الهدایة الأثیریة، بیروت، مؤسسه التاریخ العربی.
[21] ــــــــــــــــــــــــ (1981م). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
[22] ــــــــــــــــــــــــ (1420ق). مجموعه رسائل فلسفى صدر المتألهین (مشتمل بر آثار ناشناخته و چاپ نشده)، تهران، حکمت.
[23] صلیبا، جمیل (1994). المعجم الفلسفی بالالفاظ العربیة و الفرنسیة و الانکلیزیة و اللاتینیة، بیروت.
[24] طباطبایی، سید جواد (1376). درآمدی فلسفی بر تاریخ اندیشه سیاسی در ایران، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی.
[25] طباطبایی، سیدمحمدحسین (1381). انسان از آغاز تا انجام، قم، بوستان کتاب.
[26] مجمع البحوث الاسلامیة (؟). شرح المصطلحات الفلسفیة، بی جا، مجمع البحوث الاسلامیة.
فلسفه و کلام اسلامی
دوره 54، شماره 2
تاریخ انتشار الکترونیکی:8 اسفند 1400
اسفند 1400
صفحه 424-407

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار