بررسی و تحلیل لامسه و قوای آن از دیدگاه ملاصدرا و عصب‌شناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری رشته حکمت متعالیه، دانشکده الهیات، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

2 دانشجوی دکتری رشته بیوشیمی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران؛

چکیده

یکی از مهم­ترین و پیچیده­ترین حواس انسان، حس لامسه است. لامسه سردی، گرمی، زبری و نرمی، درد و امثال آن در اشیا را به‌وسیله­ی پوست درمی‌یابد. تعریف این حس در فلسفه اسلامی و عصب­شناسی تعریف مشترکی است. لکن عصب­شناسی با تفصیل بیشتری فرایند لامسه را ذکر کرده است. طبق فلسفه ملاصدرا این تفصیل در مورد فرایند لامسه قابل پذیرش است، اما به اعتقاد ملاصدرا علوم اعصاب صرفا علل اعدادی ادراک را مورد بررسی قرار می­دهند. این تبیین در مورد علل اعدادی در آثار ملاصدرا با توجه به طبیعیات زمان ملاصدرا نیز ذکر شده است. بنابراین پیشرفت‌های علوم طبیعی مراحل اعدادی را با تفصیل بیشتر و دقیق­تری مطرح می­کند، اما پس از این مراحل است که ادراک توسط نفس اتفاق می­افتد.
قوای لامسه نیز از جمله مباحث مشترک فلسفه ملاصدرا و علوم اعصاب است. علوم اعصاب براساس گیرنده­های حسی و فلسفه­ی ملاصدرا براساس ملموسات قوای لامسه را تقسیم­بندی می­کنند. به نظر می­رسد در این زمینه بهتر است مباحث مربوط به قوای لامسه با توجه به یافته­های علوم اعصاب تغییر یابد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study of the Sense of Touch from the Perspective of Mulla Sadra and Neuroscience

نویسندگان [English]

  • zohre salahshoor sefidsangi 1
  • fateme salanghooch 2
1 Ph.D. of Transcendent Theosophy, Theology faculty, Ferdowsi University of Mashhad, Iran,
2 Ph.D. Student in Biochemistry, Faculty of Science, Ferdowsi University of Mashhad, Iran,
چکیده [English]

One of the most important and complex human senses is the sense of touch. The sensation of cold, warmth, roughness, softness of the objects, and similar items are perceived by the skin. The concept of this sense in Islamic philosophy and neuroscience has a common definition. But neuroscience has described the process of touch sensation in more details. According to Mulla Sadra's philosophy, these details about the tactile process are acceptable, but neuroscience only addresses “the preparing causes” of perception. This explanation about preparing causes is also mentioned in Mulla Sadra's works, which is compatible with the natural science explanations in that era. According to Mulla Sadra, only after the stages of preparing causes, the perception by the soul takes place.
The tactile sense is also among the common topics in Mulla Sadra's philosophy and neuroscience. Neuroscience classification is based on sensory receptors, but in Mulla Sadra's philosophy, things that are tangible are the basis of classification. In this regard, it seems better to update the topic of tactile sense according to the findings of neuroscience.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sense of Touch
  • Sensory receptors
  • Mulla Sadra
  • Neurology

مراجع

[1] ابن­سینا، (1383). طبیعیات دانشنامه علائی. با مقدمه و حواشی و تصحیح سیدمحمد مشکوة، چاپ دوم، همدان: دانشگاه بوعلی سینا.
[2] ابن­سینا، (1404). الشفاء، الطبیعیات. قم: مکتبة آیة الله المرعشی.
[3] ابن­سینا، (1379). النجاة من الغرق فی بحر الضلالات. مقدمه و تصحیح محمدتقی دانش پژوه، تهران: دانشگاه تهران.
[4] ارسطو (1389). درباره نفس. ترجمه علیمراد داودی، تهران: حکمت.
[5] افلاطون (1370). مجموعه آثار. ترجمه محمدحسن لطفی، تهران: خوارزمی.
سهروردی، شهاب الدین، (1375). مجموعه مصنفات شیخ اشراق. چاپ دوم، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
[6] گایتون، آرتور، هال، جان ادوارد، (1386). درسنامه‌ی فیزیولوژی پزشکی. ترجمه‌ی غلام‌عباس دهقان و دیگران، تهران: انتشارات ارجمند، ویراست یازدهم.
[7] فیاض صابری، عزیزالله، (1380). علم و عالم و معلوم. چاپ اول، مشهد: عروج اندیشه.
[8] ملاصدرا، (1354). المبدأ و المعاد. به تصحیح سیدجلال‌الدین آشتیانی، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
[9] ملاصدرا، (1981م). الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. چاپ سوم، بیروت: دار احیاء التراث.
[10] ملاصدرا، (1360).  الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة. تصحیح و تعلیق از سید جلال الدین آشتیانی، ‏ چاپ دوم، مشهد: المرکز الجامعی للنشر.
[11] Carlson, Neil R, (1992). Foundations of Physiological Psychology. 2nd edition, USA: Allyn and Bacon.
[12] Darby, Susan A. (2014). Clinical Anatomy of the Spine, Spinal Cord, and Ans, Neuroanatomy of the Spinal Cord. 341-412.
[13] Ding, S., Pan, Y., Tong, M., & Zhao, X. (2017). Tactile perception of roughness and hardness to discriminate materials by friction-induced vibration. Sensors. 17(12), 2748.
[14] Filingeri Davide  and Havenith George, (2015). Human skin wetness perception: psychophysical and neurophysiological bases, Temperature (Austin). 2(1): 86–104.
[15] Lamkin-Kennard, K. A., & Popovic, M. B. (2019). Sensors: NaturalandSyntheticSensors. Biomechatronics. 81.
[16] Purves Dale, Augustine George J, Fitzpatrick David, Katz Lawrence C, LaMantia Anthony-Samuel, McNamara James O, Williams S Mark. (2001). Neuroscience. 2nd edition, Sunderland (MA): Sinauer Associates.
[17] Tiest, W. M. B. (2010). Tactual perception of material properties. Vision research. 50(24), 2775-2782.
[18] Tsay, A. J., Giummarra, M. J., Allen, T. J., & Proske, U. (2016). The sensory origins of human position sense. The Journal of Physiology. 594(4), 1037-1049.
[19] Watson, C. (2012). The somatosensory system. In The Mouse Nervous System. Academic Press.
[20] Wicher, D. (2010). Design principles of sensory receptors. Frontiers in cellular neuroscience. 4, 25.
فلسفه و کلام اسلامی
دوره 54، شماره 2
تاریخ انتشار الکترونیکی:8 اسفند 1400
اسفند 1400
صفحه 388-373

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار