عقل یونانی و الاهیات مسیحی در سده‌های اولیه و میانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه فلسفه دین پردیس فارابی دانشگاه تهران

چکیده

در جهان اندیشه برای نخستین بار در یونان باستان از زمان پیش سقراطی‌ها، عقل به مثابه تنها ابزار شناخت آدمی در مقابل نگاه‌های اسطوره‌ای و رازآلود به جهان قرار گرفت و در نزد ارسطو سازوکار عینی یافت. به همین جهت ما ارسطو را مصداق بارز و نهایی عقل یونانی تلقی می‌کنیم و در این نوشتار مواجه الاهی دانان اولیه مسیحی با عقل یونایی و نسبت آن با ایمان مسیحی را بررسی می‌کنیم. فرضیه ما این است که عقل عرفی به مثابه تنها ابزار عادی و عرفی شناخت آدمی که ما از آن به عقل یونانی تعبیر می‌کنیم نزد الاهی دانان دوره‌های اولیه و میانه مسیحی با همین وصف شناخته شده بود و آنان نیز آن را با همین وصف به رسمیت می‌شناختند. بر این اساس به سراغ الاهی دانان بزرگ و تأثیرگذار دوره آباء رفته‌ایم و تلقی آنها از مواجهه و تقابل ایمان مسیحی با عقل یونانی را پی گرفته‌ایم تا از این رهگذر تلقی آنان از عقل را دریابیم. در نهایت به این نتیجه رسیده‌ایم که الاهی دانان دوره اولیه و میانه مسیحی از عقل یونانی به حکمت بشری، فلسفه و حکمت این جهانی تعبیر می‌کردند  و همان تلقی یونانی - ارسطویی یعنی به عنوان تنها ابزار عادی و عرفی شناخت از آن داشتند و در مقابل، ایمان یا وحی مسیحی را نوعی فیض فوق طبیعی یا فوق عقلی می‌دانستند. در نتیجه همیشه محدوده و حوزه کارکرد این دو را از هم متمایز دانسته‌اند؛ این بررسی و نتیجه‌گیری به جهت مواجهه ما با مباحث عقل و ایمان می‌تواند راهگشا و مفید باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Greek Reason and Christian Theology in the Early and Medieval Ages

نویسنده [English]

  • Hasan Ghanbari
Associate Professor of Philosophy of Religion, University of Tehran
چکیده [English]

For the first time, it was in Greek that reason was recognized as the only source of knowledge in contrast to mystical views. It was by Aristotle that this approach was highlighted. For this reason, we know Aristotle as an outstanding and an ultimate instance of Greek reason. In this article, based upon the early Christian theologian views, our hypothesis is that common sense, that we know as Greek reason, was the only source for knowledge. Accordingly, we have studied some of the great early Christian theologian views to find their concept of reason. Our conclusion is that when Christian theologians had characterized reason as worldly or human wisdom, they would have meant it the very Aristotelian-Greek concept, namely, the only source for common knowledge. In contrast, according to them, there was another source of knowledge, namely, “faith” that was gained not by the reason but by the Grace.        
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Christian Theology
  • Greek Reason
  • Medieval Ages
  • Common Sense
  • Faith

مراجع

[1] آگوستین، شهر خدا، ترجمه حسین توفیقی، 1393، دانشگاه ادیان ومذاهب قم.
[2] ژیلسون اتین، تاریخ فلسفه مسیحی در قرون وسطی، ترجمه رضا گندمی، 1389، دانشگاه ادیان و مذاهب قم.
[3] کاپلستون فردریک، تاریخ فلسفه ج 2، ترجمه ابراهیم دادجو، 1392.
[4] کتاب مقدس.
[5] کونگ هانس، ترجمه جمعی، 1386، مرکز مطالعات ادیان قم.
[6] گندمی رضا، فیلون اسکندرانی، 1392، دانشگاه ادیان و مذاهب قم.
[7] ولفسن هری اوسترین، فلسفه آبای کلیسا، ترجمه علی شهبازی، 1389، دانشگاه ادیان و مذاهب قم.
[8] Aquilina Mike, The Fathers of Church, (2006), Inc Publishing.
[9] Ayers Robert, Language, Logic and Reason in the Church Fathers, (1979), New York.
[10] Burnaby John, Augustine (1995), SCM Press.
[11] Davies Brian and …., Anselm, Cambridge Companion Online (2006).
[12] Dunn Geoffrey, Tertullian (2004), Rutledge.
[13] Ingham Mary and …., The Philosophical Vision of John Duns Scotus, (2004), The Catholic University Of America Press.
[14] Kenny Anthony, A New History of Western Philosophy, Vol2, (2005), Oxford University Press.
[15] Kretzmann and Eleonore stump, The Cambridge Companion to Aquinas (1993), Cambridge University Press.
[16] King Peter, Augustine (2010), Cambridge.
[17] MacEnhill Peter and George Newlands, Fifty key Christian thinkers (2005), Rutledge.
[18] Osborn E.F, The Philosophy of Clement of Alexsandria (1957), Cambridge.
[19] Rankin David Ivan, From Clement to Origen (2006) Ashgate E-Book.
[20] Runia David, Philo and The Church Fathers, (1995), Leiden. New York. Koln
[21] Scotus Duns, Philosophical Writings (1987), Cambridge Hackett Publishing.
[22] Taliaferro Charles and…, A Companion to Philosophy of religion, (2010), Wiley-Blackwell.
[23] T.E.Page, Clement of Alexsandria   (2007), Rutledge.
[24] Trigg Josef w., Origen, (2002) Rutledge.
[25] Visser Sandra and …., Anselm (2009), Oxford University Press.
[26] Wippel John, Mediaeval Reaction to the Encounter between Faith and Reason (1995), Marquette University Press.
 
 
فلسفه و کلام اسلامی
دوره 53، شماره 2
بهمن 1399
صفحه 501-485

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار