مسئله وجود در فلسفة کندی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران

چکیده

در فلسفۀ کندی، به عنوان اولین فیلسوف مسلمان، مسئلۀ وجود به سبک مخصوص به خود مطرح بوده است. لفظ «وجود» در فلسفۀ کندی کم به کار رفته و به جای آن بیشتر از کلمۀ «کَون» یا «أیس» در مقابل «لیس» و یا از کلمه «إنّیه» استفاده شده است؛ البته گاهی نیز کلمۀ «وجود» در آثار کندی به معنی ادراک و وجدان به کار رفته است. کندی میان شیء و ذات آن تفکیک می‌کند و این بی‌شباهت به تفکیک میان وجود و ماهیت بین متأخرین نیست. همچنین، از مجموع سخنان او در بابِ حقیقتِ خداوند، مسئلۀ آفرینش و جعل و به خصوص تحلیلِ حقیقت وحدت چنین برمی‌آید که وی اصالت و واقعیت داشتن را از آنِ وجود می‌داند و ذات و ماهیت را امری اعتباری می‌شمارد؛ به همین خاطر می‌توان او را پیش از فارابی و بوعلی نخستین فیلسوفِ وجودیِ جهان اسلام دانست، اگرچه در آن زمان اصالت وجود یا ماهیت به عنوان یک مسئله مطرح نبوده است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Problem of Existence in Al-Kindi’s Philosophy

نویسنده [English]

  • Ali Motahari
Assistant Professor in Islamic Philosophy, Department of Islamic Philosophy and Theology, University of Tehran,
چکیده [English]

Al-kindi, the first muslim philosopher, has raised the problem of "existence" in the manner of his own. In Al-kindi's works, the term of existence is used infrequently, and instead of it, the term of "cawn" or "ays" in contradiction with "lays" or "enniah" often is employed.
In Al-kindi's writings, of course, the term of existence sometimes means perception and conscience. He distinguishes between thing and its essence, and this distinction bear resemblance to the distinction which late-comers draws between existence and essence. According to the total of his writings, it seems that Al-kindi considers thingness and existence as the real and authentic, and that he regards the essence as the abstract, unreal, and mental construct. Although, during the time of Al-kindi, the problem of the reality of existence or essence, as a problem, yet had not become propounded.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Al-Kindi
  • existence
  • kawn
  • ays
  • enniah
  • thingness
  • essence
[1] ابن القفطی، جمال الدین ابوالحسن علی بن یوسف (1999م). تاریخ الحکما و هو مختصر الزوزنی من کتاب اخبار العلما باخبار الحکما: سلسله الفلسفه الاسلامیه، نشر یولیوس لبرت، متا.
[2] ابن الندیم (1871-1872). الفهرست: تاریخ العلوم و تصنیفها فی العالم الاسلامی (1،2،3)، تحقیق: جوستاف فلوجل، لایبتسک، متا.
[3] بدوی، عبدالرحمن (1984م). موسوعه الفلسفه، الطبعه الاولی، الجزء الثانی، بیروت، المؤسسه العربیه للدراسات و النشر.
[4] پینس، س (1376). اصالت علم اسلامی در چه بود؟، ترجمه: بهناز هاشمی پور، تهران، معارف.
[5] جهامی، جیرار (2002م). موسوعه مصطلحات الکندی و الفارابی، بیروت، مکتبه لبنان ناشرون.
[6] شریف، میرمحمد (1362). تاریخ فلسفه در اسلام، تهیه، گردآوری و ترجمه فارسی زیر نظر: نصرالله پورجوادی، ج 1، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
[7] طرابیشی، جورج (1997م). معجم الفلاسفه، بیروت، دار الطلیعه للطباعه و النشر، الطبعه الثانیه، کانون الاول.
[8] عبدالرزاق پاشا، مصطفی (1364ف/1945م). فیلسوف العرب و المعلم الثانی، قاهره، دار احیا الکتب العربیه.
[9] کربن، هانری (1373). تاریخ فلسفه اسلامی، تهران، کویر.
[10] کندی، ابویوسف یعقوب بن اسحاق (الجزء الاول ۱۳۶۹ ق/ ۱۹۵۰ م، الجزء الثانی ۱۳۷۲ق/ ۱۹۵۳ م). رسائل الکندی الفلسفیه، تحقیق: محمد عبدالهادی ابوریده، قاهره، دارالفکر العربی.
[11] کندی، یعقوب بن اسحاق (1978م). رسائل الکندی الفلسفیه، مقدمه، تصحیح و تعلیق محمد ابوریده، قاهره، دارالفکر العربی.