وحدت شخصی وجود از منظر محقق خفری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری رشته فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه شیراز

2 دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه شیراز

چکیده

وحدت وجود به عنوان اساسی­ترین رکن عرفان وحکمت متعالیه، همواره محلّ تبادل آراء اندیشمندان این دو علم بوده است، مسأله­ای که مقاله حاضر بدان می­پردازد این است که آیا وحدت شخصی وجود قبل از ملاصدرا توسط فیلسوفان قبل از ایشان در فلسفه به صورت مستدل مطرح گشته است یا خیر؟ یکی از اندیشمندانی که این مبحث را مطرح نموده و برآن برهان اقامه نموده است شمس­الدین­ محمد بن ­احمد خفری از اندیشمندان قرن نهم ودهم ه.ق است ما در این مقاله با بیان دو استدلال از خفری که یکی از آنها بر تحلیل علیّت و دیگری بر تحلیل وحدت مفهوم وجود، مبتنی است بیان می­کنیم که محقق خفری قبل از ملاصدرا مبحث وحدت شخصی وجود را با پی­ریزی مباحثی بنیادین همچون: اصالت وجود، تشکیک خاصی وجود، وجود ربطی و در نهایت انتقال از وجود ربطی به بحث تشأن، این مبحث را به صورت مستدل در خلال مباحث فلسفی خود بیان نموده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Khafri’s Views on Individual Unity of Existence

نویسندگان [English]

  • Gholamreza Banan 1
  • Ali Mohammad sajedi 2
1 Ph.D. of Islamic Philosophy and Theology, Shiraz University
2 Associate Professor, Department of Islamic Philosophy and Theology, Shiraz University
چکیده [English]

The unity of being, as the most fundamental pillar of mysticism and transcendent Wisdom, has been the locus of exchanging views among scholars in these two fields of sciences.
The present study tries to investigate whether or not the individual unity of existence was reasonably proposed by philosophers before Mulla Sadra in philosophy. Shams al-Din Muhammad Ibn Ahmad Khafari is one of the philosophers of the ninth and tenth centuries AH who has raised this issue and presented an argument for it.
Proposing two arguments from Khafri, including the analysis of the causality and the analysis of the unity of the concept of existence, we come to the conclusion that he has expressed the individual unity of existence in a reasoned manner during his philosophical discussions, through declaring subjects like principality of existence, particular gradation, copulative existence, and so on, long time before Mulla Sadra.

کلیدواژه‌ها [English]

  • unity
  • Existence
  • Khafri
  • Mulla Sadra
  • individual unity of existence
[1] ابن سینا، حسین بن عبدالله(1404ق). الشفاء - الطبیعیات. قم، کتابخانه عمومی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی( ره).
[2] ــــــــــــــ (1363). المبدا و المعاد. ‏تهران، موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران ـ دانشگاه مک گیل.
[3] ابن هشام، عبد الله بن یوسف‏(1410). مغنی اللبیب. قم، ‏کتابخانه عمومی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی( ره).
[4] امینی‌نژاد، علی(1390). آشنایی با مجموعه عرفان اسلامی. قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
[5] بنان، غلامرضا؛ ساجدی، علی­محمد؛ (1398). «اصالت وجود از منظر محقق خفری». مجله فلسفه وکلام اسلامی، دانشگاه تهران، دوره52، شماره1، بهار وتابستان 98، صص21-36.
[6] جوادی آملی، عبدالله (1387). عین نضاخ: تحریر تمهیدالقواعد، تحقیق وتنظیم: حمید پارسانیا، قم، مرکز نشراسراء.
[7] ـــــــــــــــ (1390). رحیق مختوم: شرح حکمت متعالیه، تحقیق وتنظیم: حمید پارسانیا، قم، مرکز نشراسراء.
[8] خفری، شمس الدین محمد بن احمد(نهصدو اند هجری). حاشیة الشرح الجدید(الأمورالعامة). نسخه خطی به شماره823، کتابخانه جامع گوهرشاد.
[9] ـــــــــــــــ (1384). رساله مراتب الوجود. تصحیح: رضا پورجوادی، مجموعه درد فلسفه درس فلسفه جشن نامه استاد کریم مجتهدی، تهران، انتشارات کویر.
[10] ــــــــــــــ (1390). ست رسائل فی اثبات واجب الوجود بالذات وفی الإلهیات. تحقیق وتعلیق: دکتر فیروزه ساعتچیان، تهران، کتابخانه، موزه ومرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
[11] ــــــــــــــ (1392). سوادالعین فی حکمة العین. حواشی بر شرح حکمة العین میرک بخاری. تصحیح، تعلیق و تحقیق: علی فتحی. مشهد، موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی (بنیاد پژوهشهای اسلامی).
[12] سبزواری، هادی بن مهدی (1379). شرح المنظومة. تهران‏، نشر ناب‏، تصحیح و تعلیق: آیت الله حسن‌زاده آملی و تحقیق و تقدیم از مسعود طالبی.
[13]  شریف الرضی، محمد بن حسین(1414). نهج البلاغة (للصبحی صالح) قم‏، هجرت‏.
[14] القوشجی، علاءالدین علی بن محمد(1393). شرح تجرید العقائد (الشرح الجدید). صحّحه و حقّقه: محمدحسین الزارعی الرضایی، قم، انتشارات رائد.
[15] ملاصدرا، صدرالدین محمد‏ (1981). الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة. بیروت‏، دار احیاء التراث.
[16]  ـــــــــــــ (1422‏). شرح الهدایة الأثیریة. بیروت، مؤسسة التاریخ العربی.
[17]  ـــــــــــــ (1363‏). المشاعر. به اهتمام هانری کربن، تهران، کتابخانه طهوری‏‏.
[18]  ـــــــــــــ (1360). الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة. مشهد، المرکز الجامعی للنشر.
[19] ــــــــــــــ (1420 هـ. ق‏). مجموعه رسائل فلسفی صدر المتالهین‏. تهران‏، حکمت‏.
[20] مطهری، مرتضی(1368). مجموعه آثار استاد شهید مطهری. قم، انتشارات صدرا.
[21] یزدان‌پناه، یدالله (1389). مبانی و اصول عرفان نظری. قم، موسسه آموزشی پژوهشی امام خمین