معرفت حضوری به احد نزد افلوطین و مولوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه دانشگاه اصفهان

2 دانشیار فلسفه دانشگاه اصفهان

چکیده

معرفت حضوری در باب خداشناسی از جانب اندیشمندان بسیاری مورد واکاوی قرار گرفته است. این نوشتار در پی پاسخ به این سؤال است که در منظر افلوطین و مولوی معرفت حضوری به احد چگونه و از چه طریقی حاصل می‌شود؟ فرضیه مقاله این است که: امکان معرفت حضوری برای شناخت احد از طریق نوس/عقل کلی به روش شهودی وجود دارد اما در مرحلۀ نهایی این ادراک حضوری حتی با فرارفتن از نوس/عقل کلی به دست می­آید. روش مقاله در فهم و تحلیل سخنان این دو، تطبیقی با رویکرد تفسیری است. اهمیت جستار به ویژه در زمینۀ مطالعات بین­فرهنگی از این رو است که با وجود آن‌که برخلاف مولوی، عرفانِ افلوطینی ملتزم به وحی نیست و این عرفان ارتباط چندانی با دین عصر خود (مسیحیت) برقرار نمی­کرد و فارغ از تفاوت در منطق و بیان، در خصوص امکان معرفت حضوری به احد و چگونگی آن، اشتراکات نسبی یافت می­شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Knowledge by Presence of the One According to Plotinus and Rumi

نویسندگان [English]

  • hadi davoodi zavare 1
  • said binayemotlagh 2
1 . M.A in philosophy, University of Isfahan
2 Associate Professor, University of Isfahan.
چکیده [English]

Knowledge by presence has been a matter of dispute in theology. In this paper we attempt to answer the question how and in what way the knowledge by presence of the One will be achieved based on Plotinus and Rumi’s Views. It has been assumed that: there is a possibility of knowledge by presence for understanding the One through Nous; however, it will be achieved in the final step of Knowledge by presence, even by going beyond the Nous. The method of this article in understanding and analyzing Rumi and Plotinus’s discourses is comparative accompanied by the interpretive approach. The importance of the article, especially in the field of intercultural studies, is that although, contrary to Rumi, Plotinus mysticism is not bound to revelation and this mystic did not have much to do with the religion of his time (Christianity), the relative similarities are found as to the possibility of Knowledge by Presence to the One and its quality, apart from the difference in logic and expression.

کلیدواژه‌ها [English]

  • reason (dianoia/particular)
  • intellect (nous/universal)
  • beyond being
  • knowledge by presence
[1] القرآن الحکیم.
[2] حائری یزدی، مهدی (1395) علم حضوری، ترجمه مرتضی پویان، تهران: نشر علم.
[3] شمس تبریزی(1396) مقالات شمس تبریزی، تصحیح محمدعلی موحد، چاپ پنجم، تهران: خوارزمی.
[4] شهیدی، جعفر (1375) شرح مثنوی: جزو اول از دفتر دوم، تهران‌: ‌ علمی و فرهنگی.
[5] فروزانفر، بدیع‌الزمان (1362) مآخذ قصص و تمثیلات مثنوی، چاپ سوم، تهران: امیرکبیر.
[6] ـــــــــــــــ (1390) شرح مثنوی شریف، چاپ پانزدهم، تهران: زوّار.
[7] قاضی سعید، محمدبن محمد مفید قمی (1415ق) شرح توحید الصدوق، تحقیق دکتر نجفقلی حبیبی، تهران: موسسه چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
[8] قوام صفری، مهدی (1393) «نوس: دانش علمی برهان­ناپذیر و ملکه معرفتی ارسطو (بخش دوم)» نشریه فلسفه، سال چهل و دوم، شماره 1: 114ـ101.
[9] کاشفی، ملاحسین (1390) لب لباب مثنوی، به اهتمام و تصحیح حاج سید نصرالله تقوی، چاپ پنجم، تهران: اساطیر.
[10] کرمی، محمدحسین (1389) دانش و حکمت در نگاه مولوی، تهران: موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران ـ دانشگاه مک گیل و قطب علمی تحقیق در متون حکمی و عرفانی دانشگاه اصفهان.
[11] مباشری، محبوبه (1382 و 1383) «وحدت قوا در اشعار مولانا: شرح بیتی از مثنوی»، مجله علوم انسانی دانشگاه الزهرا، شماره 48 و 49، صص: 212ـ181.
[12] مجتبوی، جلال‌الدین (1356) «جهان برین و جهان فرودین در فلسفه‌ی افلوطین»،  ضمیمه مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماره 4، صص: 36ـ29.
[13] مولوی، جلال‌الدین (1386) کلیات شمس، بر اساس چاپ بدیع‌الزمان فروزانفر، چاپ دوم، تهران: هرمس.
[14] ـــــــــ (1388) مثنوی معنوی، براساس نسخه نیکلسون، چاپ ششم، تهران: نشر محمد.
[15] ــــــــ (1389) فیه ما فیه، با تصحیح و حواشی بدیع‌الزمان فروزانفر، چاپ سیزدهم، تهران: امیرکبیر.
[16] ـــــــــ (1390) مجالس سبعه، تصحیح و توضیح دکتر توفیق سبحانی، چاپ چهارم، تهران: کیهان.
[17] همایی، جلال‌الدین (1366) مولوی­نامه، چاپ ششم، تهران: هما.
[18] یاسپرس، کارل (1388) فلوطین، ترجمه محمدحسن لطفی، چاپ دوم، تهران: خوارزمی.
[19] Bussanich. John (2005) Plotinus’s Metaphysics of the One, the Combridge companion to Plotinus, ed. T.k gerson, combridge university press, pp: 38-66.
[20] Copleston, Frederick (1993) A History of Philosophy: Greece and Rome, USA: IMAGE BOOKS.
[21] Nicholson, R. A. (1934) The Mathnavi of Jalal al-Din Rumi, trans, London.
[22] Plotinus (1966) Enneads, English translation by A. Armstrong, Harvard university press.