منطق ابهری در زبدة الحقائق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران

چکیده

مخطوط فاضل احمد پاشا 1618ـ‌کهدر کتابخانۀ کوپریلی استانبول نگاه داشته می‌شود ـ دربردارندۀ چهار رساله از اثیرالدین مفضل بن عمر ابهری (؟656ـ؟597 ه‍.ق.) به نام‌های بیان الأسرار، تلخیص الحقائق، رسالة المطالع، و زبدة‌الحقائق است که هر یک مشتمل است بر منطق، فیزیک، و متافیزیک. این رساله‌ها را کاتبی قزوینی از نسخۀ اصل برای خود رونویسی کرده و ابهری به خط خویش بر آغاز همۀ آن‌ها یادداشت إنهاء با تاریخ و توقیع نوشته است. آنچه در پی می‌آید، تقدیم و تحقیق بخش منطق زبدة‌الحقائق است. منطق ابهری در این رسائل، از جمله در زبدة‌الحقائق، برخلاف آثار بعدی‌اش تقریباً به‌کلّی تابع منطق ابن‌سینا است. به اقتضای تک‌نسخه بودنِ مخطوط، روش قیاسی را برای تصحیح آن برگزیده‌ایم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Abhari’s Logic in Zubdat al-Haqa’iq

نویسنده [English]

  • Mahdi Azimi
Assistant Professor, The Department of Islamic Philosophy and Kalam, University of Tehran
چکیده [English]

Athir al-Din al-Abhari (d. ca. 656/1258) was an outstanding Iranian polymath who wrote numerous treatises including Bayan al-Asrar, Talkhis al-Haqa’iq, Risalat al-Matali’, and Zubdat al-Haqa’iq. Each treatise contains three subjects: logic, physics, and metaphysics. They were copied by Katebi al-Qazwini. Al-Abhari himself has written ijaza at the beginning of them. The four handwritings are reserved in MS Fazil Ahmed Pasha 1618, in the Library of Kuprili, at Istanbul. In this study I have edited the Logic of Zubdat al-Haqa’iq. Abhari’s logic in this work is purely Avicennan. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Athir al-Abhari
  • Zubdat al-Haqa’iq
  • MS Fazil Ahmed Pasha 1618
  • al-Abhari’s Logic

مراجع

[1] ابن‌سینا، حسین‌‌بن‌عبدالله (1383). الإشارات و التنبیهات؛ مع الشرح لنصیرالدین الطوسی و شرح الشرح لقطب‌الدین الرازی، قم: نشر البلاغة.
[2] خونجی، افضل‌الدین (1389). کشف الأسرار عن غوامض الأفکار، تقدیم و تحقیق: خالد الرویهب، تهران: مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران و مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه آزاد برلین.
[3] رازی، فخرالدین (1381). منطق ‌الملخص. تقدیم، تحقیق و تعلیق احد فرامرزقراملکی و آدینه اصغری‌نژاد. تهران: دانشگاه امام صادق7،.
[4] ـــــــــــــ (1384). شرح الإشارات و التنبیهات. دو جلدی، تصحیح و مقدمه: دکتر علیرضا نجف‌زاده، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
[5] رازی، قطب‌الدین، المحاکمات ← ابن‌سینا.
[6] طوسی، نصیرالدین، شرح الإشارات ← ابن‌سینا.
[7] عظیمی، مهدی (1392). «میراث اثیری: حیات و کارنامۀ اثیرالدین ابهری»، تاریخ فلسفه (فصلنامۀ علمی ـ ‌پژوهشی انجمن بین‌المللی تاریخ فلسفه)، شمارۀ 15.
[8] ـــــــــــــــ (1393). ماهیت منطق و منطق ماهیت: شرح منطق اشارات: نهج اول و دوم. قم: مجمع عالی حکمت اسلامی، انتشارات حکمت اسلامی.
[9] محقق مهدی و توشی‌هیکو ایزوتسو (1370). منطق و مباحث الفاظ (مجموعه‌ی متون و مقالات تحقیقی)، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
[10] نورانی ← محقق، مهدی و توشی‌هیکو ایزوتسو.
[11] Eichner, Heidrun(2012). “Al-Abharī, Athīr al-Dīn.” Encyclopaedia of I slam, THREE. Brill Online.
[12] Şeşen, Ramazan(1997). Mukhtārāt min al-makhṭūṭāt al-‘Aarabiyya al-nādira fī maktabāt Turkiyya, takdim Ekmeleddin İhsanoğlu, İslâm Tarih, Sanat ve Kültürünü Araştirma Vakfi (İSAR), Istanbul.
فلسفه و کلام اسلامی
دوره 52، شماره 1
تیر 1398
صفحه 91-120

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار