تبیین لذت خیالی از دیدگاه صدرالمتالهین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حکمت متعالیه، گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد

2 استاد گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد

3 دانشیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

در مقاله حاضر، با استناد به نظریات صدرالمتألهین، ضمن تبیین فلسفی لذت به امر وجودی به‏عنوان صفت کمالیۀ وجود و مساوقت با آن و تعریف خیال به امری مجرد، لذت خیالی بسط داده ‏می‏شود تا اهمیت و جایگاه این لذت در قیاس با لذات دیگر روشن گردد. در ادامه، پس از بیان شروط رؤیت و تعریف آن مبتنی بر غایت انکشاف حقیقت هر موجودی، اثبات می‏شود که صور خیالی همانند صور حسی، بی‏هیچ تفاوتی مورد ابصار و ادراک قرار می‏گیرند و به دلیل حرکت جوهری، ادراک صور خیالی موجب استکمال نفس می‏شود که این استکمال به انکشاف نفس می‏انجامد و این خود لذتی مبنی بر رسیدن به غایتی را دربردارد. در نهایت، تبیین می‏شود که لذت درک صور خیالی به‏دلیل بهره بیشتری از وجود، لذتی تام‏تر و کامل‏تر از لذایذ محسوس است که تنها صاحبان نفوس عالیه، به‌دلیل اشتغال کمتر به محسوسات، مشمول برخورداری از این لذت وافر خواهند بود.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Study of Mulla Sadra’s perspective of the Imaginative Pleasure

نویسندگان [English]

  • Nafiseh Elahi Khorasani 1
  • Morteza Hosaini Shahroodi 2
  • Abbas Javareshkian 3
1 PhD Candidate, Ferdowsi University of Mashhad, Islamic Philosophy and Wisdom Group,
2 Professor, Ferdowsi University of Mashhad, Islamic Philosophy and Wisdom Group
3 Associated Professor, Ferdowsi University of Mashhad, Islamic Philosophy and Wisdom Group,
چکیده [English]

Based on Mulla Sadra’s perspectives, and through a philosophical explanation of pleasure as an existential entity, as well as a perfection-attribute of existence, and by defining imagination in terms of an immaterial and abstract entity, the present paper seeks to study imaginary pleasure and clarify its importance compared to other types of pleasure. Then, after stating the conditions for sight and its definition on the basis of the ultimate purpose for revealing the truth of every creature, it is proven that imaginary imageries are perceived and understood similar to sensual imageries, without any differences; and due to substantial motion, the perception of imaginary forms leads to the perfection of soul which in turn causes the discovery of the soul. Finally, it is explained that because of its further benefiting from the existence, the pleasure of perceiving imaginary imageries is a more perfect pleasure than sensual pleasures; a great pleasure which can only be gained and enjoyed by the owners of great souls due to less entrapment with the material feelings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mulla sadra
  • Pleasure
  • imagination
  • Perceived
  • Vision
  • Imaginary Pleasure
[1] آشتیانی، جلال‏الدین (۱۳۷۸). شرح حال و آرای فلسفی ملاصدرا. قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
[2] ـــــــــــــ (۱۳۷۰). شرح مقدمه قیصری بر فصوص الحکم. چاپ سوم، تهران، انتشارات امیرکبیر.
[3] ـــــــــــــ (۱۳۵۹). شرح بر زادالمسافر ملاصدرا. چاپ دوم،تهران، انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.
[۴] ابن سینا، حسین ‏بن ‏عبدالله (۱۳۸۱). الاشارات و التنبیهات. قم، مؤسسه بوستان کتاب.
[5] اردﺑﯿﻠﯽ، ﻋﺒﺪاﻟﻐﻨﯽ (۱۳۸۱). ﺗﻘﺮﯾﺮات ﻓﻠﺴﻔﻪ اﻣﺎم ﺧﻤﯿﻨﯽ (ره). تهران، ﻣﺆﺳﺴـﻪ ﺗﻨﻈـﯿﻢ و ﻧﺸـﺮ آﺛـﺎر اﻣـﺎم خمینی.      
[6] جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸۹). رحیق مختوم. چاپ چهارم، قم، اسراء.
[7] سهروردی، شهاب‏الدین یحیی (۱۳۸7). هشت رساله سهروردی. تصحیح: کاظم محمدی، کرج، انتشارات نجم کبری.
[8] ـــــــــــــ (۱۳۵۵). شرح حکمه الاشراق. ترجمه: جعفر سجادی، تهران، مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
[9] صدرالمتألهین، محمد بن ‏ابراهیم شیرازی (۱۳۸۸). الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
[10] ـــــــــــــ (۱۳۸۰). مبدأ و معاد. چاپ چهارم، قم، مؤسسه بوستان کتاب.
[11] ـــــــــــــ (۱۳۷۶). شرح رساله المشاعر. تصحیح: سید جلال‌الدین آشتیانی، چاپ سوم، تهران، انتشارات امیرکبیر.
[12] ـــــــــــــ (۱۳۶۶). الشواهد الربوبیه فی المنهاج السلوکیه. چاپ سوم، تهران، انتشارات سروش.
[13] ـــــــــــــ (۱۳۶۶). شرح اصول کافی. تهران، مؤسسه مطالعات فرهنگی، تهران، انتشارات امیرکبیر.
[۱۴] ـــــــــــــ (۱۳۶۲). شرح زادالمسافر. تصحیح: جلال‏الدین آشتیانی، چاپ دوم، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
[15] ـــــــــــــ (۱۳۵۲). رسائل فلسفی. تعلیق: آشتیانی، مشهد، انتشارات دانشکده الهیات.
[16] مصباح یزدی، محمد تقی (۱۳۸۰).  شرح اسفار اربعه. قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام‌خمینی.
[17] موسوی خمینی،‌ روح‏الله (۱۳۸۳). طلب و اراده، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.