دلالت سمانتیکی و دلالت تصوّری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان

چکیده

نظریۀ دلالت تصوّریِ اصول‌دانان از یک‌سو و دیدگاه فیلسوفان زبان در باب معناداریِ سمانتیکی از سوی دیگر، قابل مطالعۀ تطبیقی است. دلالت تصوّری، انتقال ذهن از لفظ به معنای آن به محض صدور لفظ از گوینده بدون توجّه به قصد و ارادۀ اوست. دلالت تصدیقی، دلالت لفظ بر معنای مقصود گوینده است. سمانتیک تقریباً به نظریۀ دلالت تصوّری نزدیک است؛ زیرا سمانتیک، مطالعۀ معنا به نحو مستقل از متکلّم یا مؤلّف است و پراگماتیک نیز تقریباً به نظریۀ دلالت تصدیقی قرابت دارد؛ زیرا پراگماتیک، مطالعۀ معنا بر مبنای قصد متکلّم یا مؤلّف است. از میان نظریه­های معناداریِ سمانتیکی، دیدگاه کاربردیِ معنا به نظریۀ دلالت تصوّری گویا نزدیک­تر است؛ زیرا از منظر هر دو دیدگاه، زبان و کاربرد الفاظ یک فعالیت قانونمندِ اجتماعی بوده و الفاظ و عبارات معنای خود را از کثرت کاربرد و کارکرد آن­ها در اجتماع می‌یابند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Semantical Implication and Conceptual Implication

نویسنده [English]

  • Ahmad Ebadi
چکیده [English]

Usuli experts' theory of conceptual implication, on one hand, and the linguistic philosophers' theory of semantical implication, on the other, can be the subject of a comparative study. Theory of conceptual implication is the basis of the semantic approach. Conceptual implication is the transfer of mind from a term to its meaning regardless of the speaker's intention. Judicial implication is the transfer of mind from a term to the speaker's intended meaning. Semantics is closer to the theory of conceptual implication because semantics is the study of meaning independent of the speaker or author’s intention. Pragmatics is closer to theory of judicial implication because pragmatics is the study of meaning based on the speaker or author’s intention. Of all theories of semantical signification, the use theory of meaning is closer to the theory of conceptual implication because according to both theories, language and the use of terms are socially rule-governed activities. What's more, both theories claim that phrases and terms acquire their meaning through their multiple usages and functions in society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conceptual Implication
  • Judicial Implication
  • semantics
  • Usul al-fiqh (Principles of Jurisprudence)
منابع
[1]. آلستون، ویلیام (1380). فلسفۀ زبان. مترجم: نادر جهانگیری. مشهد، انتشارات دانشگاه فردوسی.
[2]. باطنی، محمد­رضا (1374). مسائل زبان­شناسی نوین. تهران، انتشارات آگاه.
[3]. حجتی، محمدعلی (1384). «سمانتیک اسامی خاص»، نامه مفید، دورۀ 11 شمارۀ 47، اردیبهشت، صص3ـ22.
[4]. حسنی، سیدحمیدرضا (1385). «تعیّن معنای متن از نگاه هرمنوتیک و علم اصول»، پژوهش و حوزه، شمارۀ 27 و 28، پاییز و زمستان، صص54ـ100.
[5]. ـــــــــــــ  (1389). عوامل فهم متن. تهران، انتشارات هرمس.
[6]. خراسانی، محمد­کاظم (1412ق). کفایه ­الأصول. بیروت، مؤسسۀ آل­البیت(ع) لإحیاء التراث.
[7]. خوئی، سیدابوالقاسم (1367ق). أجود ­التقریرات فی الأصول. تهران، مکتبه البوذر جُمهری (المصطفوی).
[8]. ذاکری، مهدی؛ موسوی، سیدجابر (1393). «بررسی تطبیقی دیدگاه‌های هرمنوتیکی شلایر ماخر  و علمای علم اصول»، فلسفه دین، دورۀ 11، شمارۀ 4 پیاپی 21، زمستان، صص645ـ 664.
[9]. سبحانی، جعفر (1383). الموجز فی اصول الفقه. قم، موسسه الإمام الصادق(ع).
[10]. سرل، جان آر. (1387). افعال گفتاری. ترجمه: محمدعلی عبداللهی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
[11]. سوسور، فردیناند (1382). دورۀ عمومی زبان­شناسی. ترجمه: کورش صفوی، تهران، هرمس.
[12]. صفوی، کورش (1379). درآمدی بر معنی­شناسی. تهران، انتشارات سوره مهر.
[13]. عبادی، احمد (1395). «فعل گفتاری نزد منطق‌دانان مسلمان». منطق‌پژوهی، سال 7، شماره 1، بهار و تابستان، صص87ـ104.
[14]. عبداللهی، محمدعلی (1384). «روش اثبات مدعیات زبانی در فلسفه تحلیلی و علم اصول». نقد و نظر، شماره 37 و 38، بهار و تابستان، صص153ـ182.
[15]. عراقی، ضیاءالدین (1425ق). مقالات الأصول. تصحیح: حکیم منذر، قم، مجمع الفکر الإسلامی.
[16]. فرامرز قراملکی، احد (1385). اصول و فنون پژوهش در گسترۀ دین­پژوهی. قم، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم.
[17]. ــــــــــــ (1388). روش­شناسی مطالعات دینی. مشهد، انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
[18]. القطیفی، سید منیر السید عدنان (1414ق). الرافد فی علم الأصول (تقریرات درس آیه­الله سیدعلی حسینی سیستانی). بیروت، دار­المؤرخ العربی.
[19]. کاظمی خراسانی، محمد­علی (1404ق). فوائد­الأصول (تقریرات درس میرزا محمدحسین غروی نائینی). قم، مؤسسه النشر ­الإسلامی.
[20]. کوزنزهوی، دیوید (1371). حلقۀ انتقادی. ترجمه: مراد فرهادپور، تهران، انتشارات گیل و انتشارات روشنگران.
[21]. لاینز، جان (1383). معنا­شناسی زبان­شناختی. ترجمه: حسین واله، تهران، گام نو.
[22]. ماونس، هاورد (1379). درآمدی بر رسالۀ ویتگنشتاین. ترجمه: سهراب علوی‌نیا، تهران، طرح نو.
[23]. مظفر، محمد­رضا (1386ق). اصول الفقه. نجف، دار ­النعمان.
[24]. ملکیان، مصطفی (1384). «تبار­شناسی مباحث لفظی علم اصول». نقد و نظر، سال دهم، شماره 3 و 4، صص2ـ53.
[25]. ــــــــــــ (1384). «جغرافیای دانش­های زبانی». نقد و نظر، سال دهم، شماره 1 و 2، صص71ـ104.
[26]. واعظی، احمد (1390). نظریۀ تفسیر متن. قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
[27]. ویتگنشتاین، لودویگ (1381). پژوهش­های فلسفی، ترجمه: فریدون فاطمی، تهران، نشر مرکز.
[28]. هاسپرس، جان (1370). درآمدی به تحلیل فلسفی. ترجمه: سهراب علوی‌نیا، تهران، مرکز ترجمه و نشر کتاب.
[29]. هاشمی شاهرودی، سیدمحمود (1431ق). بحوث فی علم الأصول (تقریرات درس سیدمحمدباقر صدر). ج1، قم، موسسه دائره المعارف الفقه الإسلامی.
[30]. Alston, William (1967). "Meaning", Published In The Encyclopedia Of Philosophy, Edited By Paul Edwards, McMillan.
 
[31].Carnap, R. (1942). Introduction to Semantics. Cambridge, MA: Harvard University Press.
[31]. Grice, Paul (1991). Studies In The Way Of Words. Harvard University Press.
[32]. Lycan, William (2008). Philosophy Of Language. Routledge.
[33]. Miller, Alexander (1998). Philosophy of Language. Routledge, 1998.
[34]. Saeed, J. I. (1997). Semantics, Oxford: Black Well.
[35]. Schleiermacher, Friedrich (1998). Hermeneutics and Criticism and Other Writing. Andrew Bowie, Cambridge University Press.
[36]. ________ (2006). General Theory and Art of Interpretation. in: The Hermeneutics Reader, Kurt Mueller, Continuum, New York.