تصحیح و تحقیق رسالۀ تحریر الدلائل فی تقریر المسائل اثر اثیرالدین ابهری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه تهران

چکیده

اثیرالدین ابهری را رساله‌ای‌ است که در نسخه‌شناسی‌ها با نام «ثمانی‌عشرة مسئلة فی الکلام» یا «المسائل» شناسانده شده است، ولی برپایۀ یافتۀ ما نام اصلی آن «تحریر الدلائل فی تقریر المسائل» است. این رساله، که گویا تنها نوشتۀ کلامیِ تاکنون‌ـ‌شناخته‌شدۀ اوست، دربردارندۀ هجده مسئلۀ کلامی ا‌ست که بیش‌وکم با بیست مسئله‌ای که غزالی در تهافت‌الفلاسفة پیش می‌کشد همخوانی دارند. ابهری در بیش‌ترِ این مسئله‌ها از مکتب اشعری در برابر فیلسوفان و معتزلیان دفاع می‌کند. در این نوشتار، «تحریر الدلائل» را بر اساس گواهی ابن‌تیمیه، سبک نویسندگی ابهری، و اندیشه‌های فلسفی او، اصالت‌سنجی کرده؛ و برپایۀ نسخه‌های خطّی راغب‌پاشا 1461، مجلس شورا 1830، و آیت‌اللّه مرعشی 59/35، که گویا هر سه در قرن یازدهم هجری کتابت شده‌اند، به شیوۀ بینابین تصحیح کرده‌ایم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Introduction to and Edition of al-Abhari’s Tahrir al-Dala’il fi Taqrir al-Masa’il

نویسنده [English]

  • Mahdi Azimi
چکیده [English]

Athir al-Din al-Abhari has a treatise bibliographies have called “Thamani ‘Ashra Mas’ala fi al-Kalam” (i.e., 18 Problems in Theology) or “al-Mas’il” (i.e. The Problems), but our findings show that its real name is “Tahrir al-Dalail fi Taqrir al-Masa’il” (i.e. The Introduction of Arguments for the Establishment of the Problems). The treatise, which is presumably his only writing in Kalam, contains 18 theological problems that are more-or-less compatible with the 20 problems which al-Gazzali introduces in Tahafut al-Falasifa. In most of the problems, al-Abhari defends Ash’rite school against Muslim Philosophers and Mu’tazilits. In this article, on the basis of Ibn Taimiyya’s testimony, Abhari’s style of writing, and his philosophical thoughts, I prove the authenticity of his treatise. Also, I edit it through the median method according to the Raghib Pasha 1461, Majlis 1830, Mar’ashi 35/59’s manuscripts all of which presumably have been copied in 11th century A.H.

کلیدواژه‌ها [English]

  • al-Mas’il
  • Athir al-Din al-Abhari
  • Tahrir al-Dalail fi Taqrir al- Masa’il
  • Thamani ‘Ashra Mas’ala ti al-Kalam