بازسازی دیدگاه ملا صدرا دربارۀ زیبایی و هنرآفرینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد گروه فلسفه وکلام؛ دانشکدۀ الهیات، معارف اسلامی، و ارشاد؛ دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

توجه ملا صدرا به حکم فلسفی ابن‌سینا دربارۀ نحوۀ ادراک وحدت و کثرت و به‌کارگیری اصولی همچون اصالت وجود،‌ وحدت وجود، اشتداد وجود، مساوقت صفات کمالی و وجود سبب شده است که ملا صدرا در عرصۀ زیبایی به اصولی همچون اصالت زیبایی،‌ وحدت زیبایی، و اشتداد زیبایی، اگرچه بدون نام بردن صریح از آن‌ها، پای‌بند گردد. سنخ‌شناسی ملا صدرا از انسان‌ها و توجه به رابطۀ سنخیت میان علت و معلول این اجازه را به ما می‌دهد که از چهار سنخ هنرآفرینی سخن بگوییم و دیدگاه نانوشتۀ ملا صدرا را بازسازی کنیم. هنر واقعی صرفاً هنر الهی است و در کنار آن هنرنماهای شهوی،‌ غضبی، و شیطانی قرار دارد. در گرفتار آمدن انسان در هنرنماهای شهوی،‌ غضبی، و شیطانی نقش اصلی بر عهدۀ وساوس شیطانی به‌منزلۀ عامل بیرونی، و قوۀ واهمه به‌منزلۀ عامل درونی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reconstruction of Mulla Sadra's View on Beauty and Art

نویسنده [English]

  • Reza Akbari
Professor at Imam Sadiq University
چکیده [English]

Because of using principles such as principality, unity, gradation of existence and concomitance between existence and unity, along with an exhaustive understanding of Ibn Sina's philosophical principle about our knowledge of unity and multiplicity, Mulla Sadra believed new philosophical-aesthetical principles such as principality, unity and gradation of beauty, though he didn't use these terms explicitly. We can reconstruct implicit Mulla Sadra's theory on art by considering his view on typology of human beings, cognation of cause and effect, and the fact that creating art is a kind of causality. Therefore, we have four kinds of art: theocentric, passionate, indignational and satanic. The real art is the theocentric one and the other three are pseudo. Satanic whispering, as an exterior cause, and estimation faculty, as an interior one, play the main role in keeping human beings occupied with passionate, indignational and satanic pseudo arts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mull Sadra
  • beauty
  • theocentric art
  • satanic pseudo art
  • indignational pseudo art
  • passionate pseudo art
  • Intellect
  • imagination