از خودبیگانگی، موقعیتهای مرزی و مرگ در مثنوی معنوی

نویسندگان

1 دانشگاه تهران، دانشجوی دکتری فلسفه و حکمت اسلامی

2 دانشگاه تهران، استاد

چکیده

در مثنوی معنوی، از خود باختگی انسان زمانی آغاز می گردد که خودآگاهی وی رو به افول نهد؛ زیرا در این اثر انسان به آگاهی تعریف می شود. تصور انسان از خویشتن (خودِ پنداره) منشأ ادراک او از جهان پیرامون، ارزش ها، و رفتار اوست؛ در نتیجه آن‌گاه که خودِ پنداره واقعی و مطابق با خویشتن نباشد، ارزش ها، ادراکات، و دلبستگی های او نیز واقعی و اصیل نخواهد بود. رفتارهای بیمارگونه ای چون عجب و خودبینی، شهرت‌طلبی، و آرزو پردازی های دور و دراز نتیج? یک خودِ پندار? نادرست‌اند. به نظر مولانا در این سقوط و مسخ‌شدگی انسان، یک موقعیت تشویش می تواند لایه های درونی او را بر وی بگشاید و او را متوجه خود واقعی اش گرداند. موقعیتی که مرگ و زندگی در تقابل قرار گیرند و انسان به این تقابل آگاهی یابد. افزون بر این موقعیت ها، مرگ اندیشی یا مواجه? ذهنی با مرگ خویشتن نیز می تواند با ایجاد چنین تشویشی انسان را متوجه خود واقعی و ارزش های اصیل گرداند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Self-alienation, Boundary Situations and Death in the Mystical Mathnawi

نویسندگان [English]

  • Zahra Hosseini 1
  • Ahad Faramarz Qharamaleki 2
1
2
چکیده [English]

According to Mathnawi (the mystical Mathnawi), self-alienation (or loss of one’s nerve) sets in as soon as one’s self-consciousness begins to wane as Mathnawi defines a human being with respect to his/her consciousness. The basis of a man’s perception of the immediate world, values and behaviour lies in his self-conception (the way he imagines himself); consequently, if his self-conception is flawed and not in conformity with his real self his values, perceptions, affections will be flawed as well. The morbid behavioural disorders such as egotism, vanity, fame-seeking and wishful desires emanate from incorrect self-conception. In Rumi’s account, this fall and metamorphosis of man may be termed as a boundary situation which might unravel the strata of his inner beings and draw his attention to real self. In addition to these situations, meditation upon death or confronting the theme of death in one’s mind too can produce such worrisome image of man so that he comes to realize his real self and the core values therein.

کلیدواژه‌ها [English]

  • anxiety
  • Boundary situations
  • death
  • Mathnawi
  • Self-alienation
  • Self- consciousness