بررسی انتساب اثر منطقی المُهجة به ابن‌سینا

نویسنده

دانشگاه تهران،استادیار

چکیده

اثر منطقی المُهجة در برخی فهرست‌نگاری‌ها از آثار منطقی، به ابن‌سینا نسبت داده شده است. از آن‌جا که فهم تطوّر منطق سینوی در گرو شناسایی و بررسی تمامی آثار منطقی وی است مسأل? پژوهش حاضر بررسی صحّت و اعتبار این انتساب است. در بررسی استناد هر اثر به مؤلّفی، از روش‌های بررسی دست‌نویس‌ها و مستندات تاریخی، بررسی ساختاری، و تحلیل محتوایی می‌توان بهره جست. در مستندات تاریخی و دست‌نویس‌های المُهجة مطلب قابل‌استنادی که مؤیّد انتساب یا عدم انتساب اثر به ابن‌سینا باشد به دست نیامد. بر مبنای تحلیل ساختاری، ساختار اثر متعلق به هیچ یک از سبک‌های منطق‌نگاری نیست و حتّی در سیر تحوّلات منطق سینوی با لحاظ این‌که شیخ‌الرئیس در منطق نه‌بخشی آثاری دارد و آغازگر منطق دوبخشی است، جای نمی‌گیرد. در تحلیل محتوایی علاوه بر وجود کلماتی که در سایر آثار منطقی ابن‌سینا به چشم نمی‌خورند و اغلاط منطقی، مواردی متفاوت با آن‌چه در آثاری که انتساب قطعی به ابن سینا دارند به دست آمد که فرضی? عدم انتساب رساله به شیخ‌الرئیس را تأیید می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Investigation of the Ascription of Logical Treatise Al-muhja to Avicenna

نویسنده [English]

  • Zeinab Barkhordari
چکیده [English]

The logical treatise Al-muhja has been attributed to Avicenna in some bibliographies of logical treatises. Since a proper understanding of the development of Avicennian Logic rests on the identification and consideration of the entire corpus of his logical works, the task of the present study is to investigate the validity of ascription of this treatise to Avicenna. In carrying out an analysis of each treatise attributed to its author, viz., the investigation of manuscripts, supporting historical documents, structural analysis, and content-scrutiny, one may derive scholarly benefit. Supporting historical documents and manuscripts of Al-muhja that might indicate whether or not it belongs to Avicenna are unconvincing. In light of the analysis of its structure, this work does not belong to the styles of any established mode of logical studies and what’s more, even after considering the developments of Avicennian Logic –that the Grand Master composed treatises belonging to the category of ‘nine-fold division of logic’ and pioneered the category of ‘bipartite division of logic’ – this work seems to be out of place. In the case of contents-scrutiny, taking into consideration those ‘words’ that are non-existent in his other logical treatises, logical errors, and instances of variances that this work has with the other known works of Avicenna, all ascertain the hypothesis of the non-attribution of Al-muhja to Avicenna.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Al-bahja
  • Al-muhja
  • Avicenna
  • Logic