صادر نخست و چگونگی توجیه کثرات از نظر ابن سینا، ابن عربی و ملاصدرا با تأکید بر مشهورترین آرای آنان

نویسندگان

1 دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان

2 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه اصفهان

چکیده

ابن سینا نخستین موجود عالم را عقل اوّل می داند که بر اساس قاعده الواحد از واجب الوجود صادر شده است و به واسطه جهات و اعتباراتاش سبب پیدایش موجودات پس از خود می گردد. ابن عربی اساس دیدگاه ابن سینا در مورد صادر نخست و چگونگی توجیه کثرات (یعنی قاعده الواحد) را نمی پذیرد. وی بر اساس مشاهدات ومکاشفات اش صدور کثرات را به اسما و صفات الاهی مستند می کند. از نظر او نخستین موجود عالم تجلّی اسم الاهی «الرحمن» است که در خود دارای تمام کثرات عالم می باشد و با سریان و انبساط خود سبب ظهور آنها می-گردد. ملّاصدرا، متأثر از ابن عربی، نخستین موجود عالم را تجلّی حق تعالی می داند. دیدگاه ملاصدرا در این مورد با ابن عربی دارای این تفاوت است که او جریان صدور کثرات پس از عقل اوّل را به گونه ای مغایر با ابن عربی به تصویر می کشد. از نظر او کثرات نه به واسطه نکاح و توالد مراتب هستی، بلکه به خاطر جهات و اعتباراتی که در عقول وجود دارد به وجود می آیند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The First Emanation and the Method of Justifying Multiplicity according to Ibn Sina, Ibn Arabi and Mulla Sadra, with Emphasis on their Most Famous Views

نویسندگان [English]

  • Ali Arshad Riahi 1
  • Khadije Qasemi Moqaddam 2
1
2
چکیده [English]

Ibn Sina considers the first being in the world to be the first intellect, which issues from the Necessary Being on the basis of the principle, ‘Only one issues from that which is one in all respects’, and through the different aspects of which all other beings come into existence. Ibn Arabi rejects the basis of Ibn Sina’s theory of the first emanation, which is the above mentioned principle, and his method of justifying multiplicity. Rather, on the basis of mystical insight he attributes the emanation of multiplicity to the Divine Names and Qualities. In his view the first being in the world is the manifestation of the Divine Name ‘al-Rahman’ (the All Merciful), which contains within itself all of the multiplicity of the world, and through its extension and unfolding (sarayan wa inbisat) is the cause of their manifestation. Mulla Sadra, who was influenced by Ibn Arabi, considers the first being of the world to be the manifestation of the Divine Reality. However, Mulla Sadra’s perspective is different from that of Ibn Arabi in the way that he describes the unfolding of multiplicity after the first intellect. As he sees it, multiplicity is not a result of the veils of the levels of being but springs from the various aspects which exist in the intellects.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Emanation
  • Multiplicity
  • The First emanation
  • Unity
  • Universal existence