ابوالبرکات بغدادی قبل از بیان دیدگاه مختار خویش درباره مسئله چگونگی پیدایش کثیر از واحد، با نگاه تاریخی، نظریّه مشائیان را تبیین می‌کند و سپس به نقد دیدگاه حکیمان مشّایی می‌پردازد و در نهایت دیدگاه خویش را در طیّ چهار تقریر بیان می‌کند. در نقد و بررسی دیدگاه او نکات ذیل قابل‌طرح‌اند. او در بررسی دیدگاه مشائیان دچار خطای تاریخی شده است. میان دیدگاه او و برخی از متکلّمان مشابهت‌ها و اختلاف هایی دیده می‌شود. ابوالبرکات به دیدگاه های فارابی و ابن سینا اشراف کامل ندارد و حتّی در بیان نظریّه خویش دچار تزلزل است. در دیدگاه او روابط موجودات در عوالم متعدّد به صورت دقیق بیان نشده‌اند. ابوالبرکات در بیان دیدگاه خویش به هیئت بطلیموسی بی توجّه بوده و نقد او بر نظریّه حکیمان مشّایی صائب نیست.
)