بررسی تطبیقی فضیلت اخلاقی در فلسفه منسیوس و فارابی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه علوم سیاسی، پژوهشکده علوم اجتماعی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران.

چکیده

فرضیه در پاسخ به پرسش از شباهت‌ها و تفاوت‌های نگرش منسیوس و فارابی به فضیلت اخلاقی، بر پایه چارچوب نظری متاثر از برخی زوایای فلسفه اخلاق و دیدگاه‌های ارسطو و افلاطون بر آن است که ضمن اشتراک رویکرد کلی در فضیلت اخلاقی و مافوق طبیعت گرایی اخلاقی، منسیوس بر فضایل عملی و جزئی و فارابی بر فضایل نظری و عقلی و کلی تاکید دارند که تفاوت هایی را رقم می زند. بر این اساس منسیوس متفکری است که فطرت را منشأ جامع اخلاقیات به شمار می آورد. در حالی که فارابی اختیار عادت و تمرین را این گونه جایگاهی می دهد. منسیوس بر نیک سرشتی انسان پا فشرده و بر آن است که نیکی سرشت از بیرون به انسان تحمیل نشده است. اما فارابی از معتقدان به عاری بودن فطرت انسان از هر دو طرف نیکی و بدی است. از نظر فارابی اخلاق بیشتر اکتسابی است برخلاف منسیوس که معتقد است بیشتر فطری است.فارابی برخلاف منسیوس بر آن است که انسان می تواند از طریق اعتیاد، اخلاقی را تبدیل به ملکه سازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Moral Virtue in the Philosophies of Mencius and Farabi

نویسنده [English]

  • Ali Aqajani
Assistant Professor, Department of Political Sciences, Departmant of Social Sciences, Research Institute of Hawzah and University, Qom, Iran, Iran,
چکیده [English]

This paper explores the similarities and differences in Mencius' and Farabi's perspectives on moral virtue. Influenced by aspects of moral philosophy and the ideas of Aristotle and Plato, the study presents a theoretical framework that highlights a shared approach to moral virtue and naturalism. While both philosophers embrace moral virtue, Mencius focuses on practical and partial virtues, whereas Farabi emphasizes theoretical, intellectual, and general virtues. This distinction results in several differences between their viewpoints. Mencius regards nature as the comprehensive source of ethics, emphasizing the inherent goodness of human nature. On the other hand, Farabi proposes the role of habit and practice in shaping morality. Farabi contends that morality is predominantly acquired, in contrast to Mencius, who emphasizes its innate nature. Additionally, Farabi suggests that an individual can elevate morality through habituation, a perspective not shared by Mencius.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mencius
  • Farabi
  • Moral Virtue
  • Political Philosophy
  • Moral Philosophy
  • Moral Realism

مراجع

  1.  

    منابع

    1. ارسطو، اخلاق نیکوماخوس، محمد حسن لطفی، تهران، طرح نو، 1378.
    2. آقاجانی، علی، اخلاق سیاسی از دیدگاه منسیوس و فارابی، قم، دانشگاه ادیان، 1397.
    3. بکر، لارنس، تاریخ فلسفه اخلاق غرب،گروهی از مترجمان ، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، .1378
    4. بهارن‍ژاد، زکریا، فضیلت از دیدگاه فارابی، آینه معرفت، سال دوازدهم پاییز شماره 36، 1392.
    5. جای، چو و وینبرگ جای، تاریخ فلسفه چین باستان؛ ع. پاشایی، تهران، مازیار، 1387.
    6. چن، لی فو، راه کنفوسیوس، گیتی وزیری، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، 1373.
    7. چینگ، جولیا، ادیان چین، حمید رضا ارشدی، تهران، مرکز بازشناسی اسلام و ایران، 1383.
    8. داوری اردکانی، رضا، فارابیفیلسوف فرهنگ، تهران، نشر ساقی، 1382.
    9. صبری، علی و محمد کاظم علوی، رابطه سعادت و فضیلت از دیدگاه ارسطو و فارابی، دوره 7، شماره 16، 1395.
    10. طباطبایی، سید جواد، زوال اندیشة سیاسی در ایران؛ تهران، چاپ دوم، کویر، 1377.

    العاتی، ابراهیم، الانسان فی فلسفة الفارابی، بیروت، دارالنبوغ، 1998.

    1. عالم، عبدالرحمن، اندیشة سیاسی چین باستان، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، 1377
    2. علمی سولا، محمد کاظم و مهین فرخ زادگان صفی آباد، بررسی تطبیقی فضیلت از دیدگاه کانت و فارابی،دوره 2، شماره 5، 1390.
    3. فارابی، المسائل الفلسفیه والاجوبة عنها، قاهره، مطبعة السعادة، 1907م.
    4. فارابی، ما ینبغی آن یقدم قبل تعلم الفلسفة، قاهرة، مکتبة الشیعة، 1910م
    5. فارابی، السیاسة المدنیة، بو ملحم، علی، بیروت- لبنان: دار و مکتبة الهلال، ۱۹۹۶.
    6. فارابی، الدعاوی القلبیة، حیدرآباد دکن، دائرة المعارف عثمانیه، 1349.
    7. فارابی، التنبیه علی سبیل السعادة، تحقیق: دکتر جعفر آل‌یاسین، تهران، حکمت، 1368.
    8. فارابی، تحصیل السعادة، تحقیق دکتر جعفر آل‌یاسین، بیروت، دارالاندلس، 1403ق.
    9. فارابی، رسالة السیاسة، تحقیق الاب لویس شیخو الیسوعی، مجلة مشرق، سال چهارم، شماره 13، بیروت، 1901.
    10. فارابی، فصول منتزعة، تحقیق، فوزی متری نجار، بیروت، دارالمشرق، 1971.
    11. فارابی، آراء اهل المدینه الفاضلة، تحقیق دکتر البیر نصری نادر، بیروت، دارالمشرق، 1991.
    12. کاپلستون، فردریک، تاریخ فلسفه، سید جلال الدین مجتبوی، ج1، تهران، علمی و فرهنگی،1362.
    13. کریل، اچ.جی، کنفوسیوس و طریقه چینی، تهران، سروش، چاپ اول، 1380.
    14. مدکور، ابراهیم، تاریخ فلسفه در اسلام، به کوشش میان محمد شریف، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1362.
    15. مصباح، مجتبی، بنیاد اخلاق، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، 1382.
    16. مک اینتایر، السدر، تاریخچه فلسفه اخلاق، انشاء الله رحمتی، تهران، حکمت، 1379.
    17. منسیوس، «کتاب منسیوس»، مترجم: احسان دوست‌محمدی، ققنوس، 1400.
    18. یو-لان، فانگ، تاریخ فلسفة چین، فرید جواهر کلام، تهران، فرزان، 1380.
    19. Menius, The works of Mencis. Iames Legge. New Yourk. 1970.

     

فلسفه و کلام اسلامی
دوره 56، شماره 1
شهریور 1402
صفحه 61-79

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار