تبیین نظریه اعتدالی گستره علم امام معصوم با نقدی بر سایر نظریات متکلمان بر اساس ظواهر آیات و روایات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 رشته الهیات دانشکده علوم انسانی دانشگاه یاسوج یاسوج ایران موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام حوزه مشهد مشهد ایران

2 رشته الهیات موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام حوزه مشهد ایران

چکیده

متکلمان نظریات کاملاً متفاوتی در باب گستره علم امام معصوم مطرح نموده‌اند که به طور کلی به سه نظریه افراطی، تفریطی و غیراستقلالی بودن علم امام(ع) قابل تقسیم است. آنچه در این رابطه از اهمیت بسیاری برخوردار است این است که هیچکدام از این نظریات به طور کامل با آیات و روایات مطابق نیست و بایستی به دنبال نظریه‌ای اعتدالی در باب گستره علم امام(ع) بود تا با ظاهر آیات و روایات نیز قابل جمع باشد. در این تحقیق با روش جمع‌آوری اطلاعات، تحلیل آن و مقارنه آرا ابتدا نظریات متکلمان و اشکالات هر یک تبیین و پس از آن نظریه اعتدالی به تفصیل تبیین می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Exploring the Moderation Theory Regarding the Extent of Infallible Imam's Knowledge: A Critical Analysis of Alternative Theological Perspectives in Light of Quran and Hadiths

نویسندگان [English]

  • Mohammad Daneshnahad 1
  • Mohammadhasan Vakili 2
1 Department of Theology Faculty of Humanities Yasouj University Yasouj Iran Institute of Strategic Studies of Islamic Sciences and Education Mashhad Mashhad Iran Iran, Islamic Republic Of
2 Theology Department of the Institute of Strategic Studies of Islamic Sciences and Education, Mashhad, Iran
چکیده [English]

The extent of Infallible (Masum) Imam's Knowledge has been a subject of debate among theologians, resulting in the proposal of various theories. These theories can generally be classified into three categories: extremist, shortsighted, and non-independent. However, none of these theories align completely with the verses and hadiths, necessitating the search for a moderate theory that harmonizes with the apparent meanings of these sources. This research employs information collection, analysis, and comparison to explore the theories proposed by theologians and their respective challenges. Subsequently, the moderation theory is presented in detail.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Extent of Knowledge of the Infallible Imam
  • Moderation Theory
  • Extremism Theory
  • Shortsightedness Theory
  • Subordination of Imam's Knowledge

مراجع

  1.            قرآن کریم

    1. ابن بابویه، محمد بن على: عیون أخبار الرضا علیه السلام: تهران، نشر جهان‏، ‏1378ق.
    2. ابن بابویه، محمد بن على: فقیه من لا یحضره الفقیه: قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1413ق.
    3. ابن ترکه اصفهانی، صائن الدین: تمهید القواعد: قم، بوستان کتاب، 1398.
    4. ابن مشهدى، محمد بن جعفر: المزار الکبیر: قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1419ق.
    5. انصارى، مرتضى: فرائد الاُصول: قم، موسسه النشر الاسلامی، 1416ق.
    6. امام علی(ع)، علی بن ابی طالب:‌ نهج البلاغه: قم، مؤسسه نهج البلاغه، 1414ق.
    7. تشکری، محمد: حسین‌زاده شانچی، غلامحسین: بررسی انتقادی دیدگاه نواندیشان معاصر درباره گستره علم امام با تأکید بر نظر اصحاب ائمه. آموزه‌های نوین کلامی. شماره4: 1398.
    8. حمّادی، عبدالرضا: گستره علم امام از منظر کلینی و صفار. امامت پژوهی. شماره 4: 1390.
    9. زیدی، سید محمد مهدی: منابع علم از منظر اندیشمندان مدرسه کلامی قم. امامت پژوهی. شماره20: 1396.
    10. سبحانی، جعفر: منشور جاوید: قم، انتشارات مؤسسه امام صادق(ع)، 1388.
    11. سید مرتضى، علی بن حسین: الذخیرة فی علم الکلام: قم، مؤسسة النشر الإسلامی، 1411ق.
    12. سید مرتضى، علی بن حسین: الشافی فی الإمامة: تهران، مؤسسة الصادق(ع)، 1410ق.
    13. سیدهاشمی، سیداسماعیل: منصفی، علی: علم امام از منظر شاگردان متکلم ائمه علیهم السلام. فصلنامه آینه معرفت. دوره 17، شماره 1: 1396.
    14. شهید اول، محمد بن مکى: المزار: قم، مدرسه امام مهدى علیه السلام، 1410ق.
    15. صدر المتألهین، محمد: الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه: تهران، انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1383.
    16. صفار، محمد بن حسن: بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد: قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، 1404ق.
    17. طباطبایى، محمدحسین: تفسیر المیزان: مترجم: موسوی همدانی، محمدباقر: قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1374.
    18. طباطبایى، محمدحسین: مقالات تأسیسیة فى الفکر الإسلامى: بیروت، مؤسسة ام القرى، 1418ق.
    19. طوسى، محمد بن حسن: الاقتصاد فیما یتعلق بالاعتقاد: بیروت، دار الأضواء، 1406ق.
    20. طوسى‏، محمد بن حسن: تلخیص الشافی: قم، انتشارات المحبین، 1382.
    21. طوسى، محمد بن حسن: تهذیب الأحکام: تهران، دار الکتب الإسلامیه، 1407ق.
    22. فاریاب، محمدحسین: بررسی دیدگاه متکلمان امامیه درباره گستره علم امام با تکیه بر روایات. تحقیقات کلامی. شماره 15، 1395.
    23. فاریاب، محمدحسین: قلی‌زاده، امرالله: بازخوانی قلمرو علم امام در آیینه روایات. معرفت. شماره1، 1397.
    24. فیض کاشانى، محمد محسن: وافی: اصفهان، کتابخانه امام أمیر المؤمنین على علیه السلام، 1406ق.
    25. کلینى، محمد بن یعقوب: الکافی: تهران، دار الکتب الإسلامیة، 1407ق.
    26. مجلسى، محمد باقر: بحار الأنوار: بیروت، دار إحیاء التراث العربی، 1403ق.
    27. مجلسى، محمد باقر: مرآت العقول: تهران، دار الکتب الإسلامیة، 1404ق.
    28. مفید، محمد بن محمد: أوائل المقالات فی المذاهب و المختارات: قم، المؤتمر العالمی للشیخ المفید. 1413ق.
    29. مظفر، محمدحسین: علم الإمام: بیجا، بینا.
    30. نراقى، مهدى: أنیس الموحدین: تهران، انتشارات الزهراء، 1369.
    31. هاشمى خویى، میرزا حبیب الله: منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة: تهران، مکتبة الإسلامیة. 1400ق.
فلسفه و کلام اسلامی
دوره 56، شماره 1
شهریور 1402
صفحه 43-59

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار