نقد دیدگاه کلارک اچ. پیناک در باب «رابطه عاشقانه خداوند با انسان» از منظر متکلمان امامیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش آموختۀ دکتری کلام امامیه، گروه کلام و عقاید امامیه، دانشکده علوم و معارف اسلامی، دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران

چکیده

 
از مهم‌ترین ویژگی‌ هایی که پیناک برای خداوند برمی‌شمارد «عشق» است. به بیان او الهی‌دانان سنّتی مسیحی ـ متأثر از اندیشه یونانی ـ با قرار دادن صفت عشق ذیل «ویژگی‌های اخلاقی خداوند» و پس از بحث در باب مابعدالطبیعه، آن را به حاشیه رانده‌اند؛ حال آنکه بر مبنای کتاب‌مقدّس «عشق» از اوصاف ذاتی خداوند بوده و او اساساً یک فرد عاشق (و معشوق) است. بدین جهت توجّه به این مسئله در مسیحیت بسیار محوری است. از دیدگاه متکلمان امامیه اگرچه عقیده پیناک در باب رابطه عاشقانه خداوند با انسان دارای امتیازاتی نسبت به الهیات سنتی است، لکن بر لازمه‌هایی که او برای این ارتباط برمی‌شمارد نقدهایی وارد است. ایشان معتقدند اولاً آن ابعاد از رابطه که حاکی از تأثر و ضعف است بر خداوند صادق نمی باشد، و دوم، کمال مطلق خداوند مخلّ برقراری این امر نیست. در این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی به نقد دیدگاه پیناک از منظر متکلمان امامیه پرداخته می‌شود.
 


کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of Clark H. Pinnock's View on "God's Love Relationship with Man" based on the Perspective of Imami Theologians

نویسنده [English]

  • Mohammad Ebrahim Torkamani
PhD in Imamiyyah Theology, Department of Imamiyyah Theology and Beliefs, Faculty of Islamic Sciences and Education, University of Quran and Hadith, Qom, Iran.
چکیده [English]

One of the most important attributes that Pinnock ascribes to God is "love". According to him, traditional Christian theologians - influenced by Greek thought - put the love attribute under "God's moral attributes" and pushed it to the sidelines. However, based on the Bible, "love" is one of God's inherent attributes and he is basically the lover (and, also, the beloved). Therefore, paying attention to this issue is very important in Christianity. From the point of view of Imami theologians, although Pinnock's belief in the love relationship between God and human has advantages over traditional theology, there are criticisms on the requirements he considers for this relationship. They believe that firstly, those aspects of the relationship that indicate weakness and influence cannot be ascribed to God, and secondly, although love is an important aspect of the relation between God and human, this relation is servitude-focused and not love-centered.
In this research, Pinnock's view is studied from the perspective of Imami theologians using a descriptive-analytical method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Human
  • Pinnock
  • God
  • Love
  • Imami Theologians
  1.           قرآن کریم.

    1. ابن ­منظور، محمد بن­ مکرم؛ لسان العرب؛ تصحیح علی شیری؛ بیروت؛ دار إحیاء التراث العربی؛ ۱۴۰۸
    2. برقی، احمد بن­ محمد؛ المحاسن؛ قم؛ دار الکتب الإسلامیة؛ بی­تا
    3. ثعلبی، احمد بن­ محمد؛ الکشف و البیان عن تفسیر القرآن؛ بیروت؛ دار إحیاء التراث العربی؛ ۱۴۲۲
    4. حر عاملی، محمد بن­ حسن؛ وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة؛ تحقیق ابوالحسن شعرانی، محمد شریف رازی، عبدالرحیم ربانی شیرازی، بیروت؛ دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۱۲
    5. حلی، حسن بن­ی  وسف؛ کشف المراد فی شرح تجرید الإعتقاد؛ قم؛ مؤسسة النشر الإسلامی؛ ۱۴۱۳
    6. حسن بن ­علیع (امام یازدهم)؛ التفسیر المنسوب إلى الإمام الحسن العسکریع؛ تصحیح محمد باقر موحد ابطحی اصفهانی؛ قم؛ مدرسة الإمام المهدیع؛ ۱۴۰۹
    7. دیلمی، حسن بن ­محمد؛ إرشاد القلوب؛ قم؛ الشریف الرضی؛ 1371
    8. راغب اصفهانی، حسین بن­محمد؛ المفردات فی غریب القرآن؛ بیروت؛ دارالقلم؛ 1404
    9. شعیری، محمد بن ­محمد؛ جامع الأخبار؛ نجف؛ المطبعة الحیدریة؛ بی­تا
    10. صدوق، محمد بن علی؛ الاعتقادات؛ قم؛ موسسه امام هادیع؛ ۱۳۸۹
    11. ــــــ، التوحید؛ قم؛ مؤسسه النشر الإسلامی؛ 1398
    12. ــــــ، الخصال؛ قم؛ نسیم کوثر؛ ۱۳۸۲
    13. ــــــ، أمالی؛ تحقیق محمدباقر کمره‌‌ای؛ تهران؛ کتابچی؛ ۱۳۷۶
    14. ــــــ، ثواب الاعمال؛ بیروت؛ مؤسسه الأعلمی للمطبوعات؛ 1410
    15. ــــــ، علل الشرائع؛ قم؛ مکتبة الداوری؛ بی­تا
    16. ــــــ، عیون اخبار الرضاع؛ بیروت؛ مؤسسه الأعلمی للمطبوعات؛ 1404
    17. ــــــ، کمال الدین و تمام النعمة؛ تحقیق محمدباقر کمره‌‌ای؛ تهران؛ کتابفروشی اسلامیه؛ ۱۳۷۷
    18. ــــــ، معانی الأخبار؛ تحقیق عبدالعلی محمدی شاهرودی؛ تهران؛ دارالکتب الإسلامیة؛ ۱۳۷۷
    19. طباطبایی، محمد حسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ قم؛ مؤسسة النشر الإسلامی؛ 1417
    20. طبرسى، ابو منصور؛ الإحتجاج؛ ترجمه احمد غفاری مازندرانى؛ تهران؛ نشر مرتضوی؛ بی­تا
    21. کلینی، محمد بن­یعقوب؛ الکافی؛ تحقیق محمدباقر کمره­ای؛ قم؛ انتشارات اسوه؛ 1375
    22. کوفی، فرات بن­ابراهیم؛ تفسیر فرات الکوفی؛ تهران؛ انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ ۱۴۱۰
    23. مجلسی، محمد باقر؛ بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه­الاطهارس؛ بیروت؛ دار الاحیاء تراث العربی؛ بی­تا
    24. محمدى، على؛ شرح کشف المراد؛ قم؛ دارالفکر؛ 1378
    25. محمدى رى­شهرى، محمد؛ دانشنامه عقاید اسلامى؛ قم؛ مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث؛ 1386
    26. مفید، محمد بن­ محمد؛ أمالى؛ مشهد؛ بنیاد پژوهش­ های اسلامى آستان قدس رضوی؛ ۱۳۶۴
    27. مکارم شیرازی، ناصر؛ تفسیر نمونه؛ تهران؛ دارالکتب الإسلامیه؛ 1353
    28. نوری، حسین بن­ محمد تقی؛ مستدرک الوسائل؛ بیروت؛ مؤسسة آل­البیتع لإحیاء التراث؛ ۱۴۰۸
    29. واسطی زبیدی، سید مرتضی؛ تاج العروس من جواهر القاموس؛ بیروت؛ دارالفکر؛ 1414

     

    1. Brummer, V.; The Model of Love: A study in philosophical theology, Cambridge University Press, 1993
    2. ———, Speaking of a Personal God. Cambridge University Press, 1992
    3. Lucas, J. r.; Freedom and Grace. London: The University of California, 1976
    4. Pinnock, C.; ’God's Sovereignty in Today’s World’, Theology Today (April 1997), 15- 21
    5. ———, Open Theism: An answer to my critics. Dialog: A Journal of Theology, 2005. (44/3). 237-245. https://doi.org/10.1111/j.0012-2033.2005.00263.x
    6. ———, The Grace of God, The Will of Man: A Case for Arminianism. Grand Rapids, MI: Academies Books, 1989
    7. ———, Flame of Love: A Theology of the Holy Spirit. Illinois: InterVarsity Press, 2009
    8. ———, R. Rice, J. Sanders, W. Hasker and D. Basinger. The Openness of God: A Biblical Challenge to the Traditional Understanding of God, Downers Grove: InterVarsity Press, 1994
    9. ———, Most Moved Mover: A Theology of God's Openness. Didsbury lectures, 2000. Carlisle UK; Grand Rapids, MI: Paternoster; Baker Books, 2001
    10. Latourelle, R; The Miracles of Jesus and the Theology of Miracles. Paulist Pr, 1988.