تأملی بر مختصات آرمان شهرِ اقتصادی (زیستِ مادی) بر مبنای علم اشتدادی در نظرگاه ملاصدرا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حکمت متعالیه، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران؛

2 دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران؛

چکیده

آرمان شهر یا اتوپیای اقتصادی در حکمت متعالیه حاکی از مدینه­ای است که به نحو اتمّ کمالات نشئه جسمانی نفوس در آن محقق باشد. نوشتار حاضر ابتدا با ترسیم «نظریه علم اشتدادی» به عنوان مبنایی معرفت شناختی مبتنی بر اصول حِکمی چون تناظر انسان با مراتب هستی، تناظر مراتب هستی با علم، نسبت انسان با حقیقت و روش تأویل محور، نگرشی بدیع از علم در حکمت متعالیه ارائه می‌دهد و با عنایت به آن مختصات اتوپیای اقتصادی را ترسیم می­نماید. بالاترین مرتبه در سلسله علم اشتدادی متعلق به نبی است که به عنوان زعیم، بیشترین احاطه وجودی را بر مدینه دارد و بر اساس منطق وحیانی و عدالت توزیعی با زیربنای معرفتی مدینه را به حدّ اعلی تکاملی می‌رساند و پس از نبی، مقربان به او عهده­ دار این امور هستند. ترسیم اتوپیای اقتصادی بر اساس مختصات علم اشتدادی، برآیندهایی نظیر «بهره‌مندی از امکانات مادی»، «توسعه سرمایه انسانی»، «اشتغال متناسب با ظرفیت­های هر مرتبه وجودی»، «رضایت شغلی»، «ثبات اقتصادی»، «گسترش رفاه اقتصادی» و «توسعه اقتصادی» را به دست می­دهد. از موانع تحقق اتوپیای اقتصادی می­توان به «انباشت ثروت»، «گسترش فقر»، «وابستگی به امور مادی» اشاره نمود که در این نوشتار به آن پرداخته شده است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Reflection on the Properties of the Economic Utopia (Mundane Life) based on Mulla Sadra's Theory of Intensification Knowledge (al-Ilm al-Ishtidadi)

نویسندگان [English]

  • Rezvaneh Ghate 1
  • jafar shahnazari 2
  • mahdi Ganjvar 3
1 Ph.d student of Transcendent Philosophy, University of Isfahan
2 Associate Professor of Islamic philosophy and Theology, University of Isfahan
3 Associate Professor of Islamic philosophy and Theology, university of Isfahan.
چکیده [English]

In transcendental philosophy, an economic utopia is a city in which all the souls are completely perfect in their mundane aspect. At first, this article, by interpretation-oriented method, presents a novel view of knowledge in transcendent philosophy by drawing the theory of intensification knowledge (al-Ilm al-Ishtidadi) as an epistemological basis that is founded on philosophical principles such as the correspondence of man with the levels of existence, the correspondence of the levels of existence with knowledge, the relation of man to truth, and draws the properties of an economic utopia. The highest level in the series of intensification knowledge al-Ilm al-Ishtidadi) belongs to the Prophet, who is the leader and at the highest level of existence in the city and, according to a revelatory (wahyani) method and distributive justice, brings the city to the highest level of evolution, and after the Prophet, those close to him are in charge of these matters. An economic utopia based on the characteristics of intensification knowledge, gives the citizens outcomes such as "utilization of material resources", "development of human capital", "employment commensurate with the capacities of each level of existence", "job satisfaction", "economic stability", "expansion of economic welfare" and "economic development." Some obstacles of formation of the economic utopia are included: "accumulation of wealth", " spread of poverty", and "dependence on material things", which are discussed in this article.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Transcendental Philosophy
  • Economic Utopia
  • Intensification Knowledge (al-Ilm al-Ishtidadi)
  • Mulla Sadra

مراجع

  1.  

    1. افلاطون، جمهور، ترجمه: فواد روحانی، تهران، بنگاه ترجمه و نشرکتاب،1360.
    2.  ایواتلو، حبیب‌الله، «تاثیر مبانی هستی شناختی وحیانی در طراحی مدینه فاضله صدرایی»، پژوهش‌های هستی شناختی، سال هشتم، شماره 15، بهار و تابستان1398.
    3.  آریانپور، عباس، فرهنگ کامل انگلیسی به فارسی، تهران، امیر کبیر، 1369.
    4.  بیدهندی، محمد؛ هاشم‌پور، آیسودا، «بررسی ظرفیت های علم اشتدادی نزد سهروردی و ملاصدرا»، فلسفه و کلام اسلامی، سال پنجاه و سوم، پاییز و زمستان 1399.
    5.  بیدهندی، محمد، «درآمدی بر فلسفه علم وجودی ملاصدرا»، فصلنامه راهبرد، سال بیست و سوم، شماره 71، تابستان1393.
    6.  جوادی آملی، عبدالله، بنیان مرصوص امام خمینی، قم، مرکز نشر اسراء، 1389.
    7.  دسلر، گری، مبانی مدیریت منابع انسانی، ترجمه: علی پارساییان و سید محمد اعرابی، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی، 1378.
    8.  دغیم، سمیح، موسوعه المصطلحات الامام فخر الدین رازی، مکتبه لبنان ناشرون، بیروت، چاپ اول، 2001.
    9.  رابینز، استیفن پی، مدیریت رفتار سازمانی، جلد اول، ترجمه دکتر علی پارسائیان و دکتر سیدمحمد اعرابی، موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، چاپ اول، 1374.
    10.  رحیم‌پور، فروغ السادات؛ زارع، فاطمه، «نقش عقل فعال در مساله نبوت از منظر ابن‌سینا و ملاصدرا»، آموزه‌های فلسفه اسلامی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، شماره10، بهار و تابستان 1391.
    11.  سعدی، حسین علی؛ سعدی، محمود، «مبانی مدینه فاضله مهدوی در اندیشه صدرالمتالهین»، فصلنامه علمی-پژوهشی مشرق موعود، سال چهارم، شماره 14، زمستان 1389.
    12.  صافی، احمد، مدیریت و نوآوری در مدارس، تهران، انجمن اولیا و مربیان، 1379.
    13.  صدرالدین شیرازی، محمد ابن ابراهیم، اسرار الایات، انجمن اسلامی حکمت و فلسفه اسلامی، تهران، چاپ اول، 1360.
    14.  -------------------------، تفسیر القرآن الکریم، قم: انتشارات بیدار، چاپ دوم، 1366.
    15.  ------------------------- ، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، موسسه التاریخ العربی، چاپ اول، بیروت، 1417.
    16.  -------------------------، سه رساله فلسفی ( متشابهات القرآن-المسائل القدسیه-اجوبه المسائل)، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1378.
    17.  ------------------------- ، شرح اصول کافی، ترجمه محمد خواجوی، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1376.
    18.  -------------------------، شرح اصول الکافی، چاپ دوم، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1367.
    19.  -------------------------، شرح و تعلیق صدرالمتالهین بر الهیات شفا، تصحیح نجفقلی حبیبی، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1383.
    20.  -------------------------، رساله سه اصل، تصحیح محمد خواجوی، تهران، انتشارات مولی، چاپ چهارم، 1392.
    21. . ------------------------، رساله المشاعر، شرح ملا محمد جعفر لاهیجی، تعلیق و مقدمه سید جلال الدین آشتیانی، قم، بوستان کتاب، 1383.
    22.  -------------------------، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، (دوره 9 جلدی)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1981.
    23.  -------------------------، المبدا و المعاد، تصحیح سیدجلال الدین آشتیانی، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران، 1354.
    24.  ------------------------- ، مبدا و معاد، ترجمه احمد بن محمد الحسینی اردکانی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1362.
    25. -------------------------، مفاتیح الغیب، تحقیق محمد خواجوی، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1363.
    26.  فارابی، ابونصر، سیاست مدینه، ترجمه: سیدجعفر سجادی، تهران، 1358.
    27.  مکارم، محمد حسن، مدینه فاضله در متون اسلامی، قم، دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، 1377.
    28.  مجلسی، محمد باقر، بنادر البحار، ترجمه علی نقی فیض الاسلام، تهران: فقیه، بی‌تا.
    29.  مهاجرنیا، محسن، فلسفه سیاسی آیت الله خامنه‌ای، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1397.
    30.  مطهری، مرتضی، بیست گفتار، تهران، صدرا، 1359.
    31.  نادری، ابوالقاسم؛ حیدری کبریتی، طیبه؛ امیری، عبدالرضا، «ارتباط بین سرمایه انسانی و عملکرد سازمانی»: مورد پژوهی شعب شرکت بیمه آسیا، نشریه پژوهش‌های رهبری و مدیریت آموزشی، شماره 5، پاییز 1394.
    32.  هاشمی، سید احمد؛ شریفی، احمد حسین، «بررسی نقش مبانی انسان شناختی صدرالمتالهین در تحلیل مدینه فاضله»، معرفت سیاسی، سال دهم، شماره اول، بهار و تابستان1397.
    33. Ingleheart, Ronald, the silent revolution: changing values and political styles Among Western Publics, Princeton: princeton University press, 1977.
    34. Mill, john stuart, “on the definition of political Economy and on the method of investigation proper to it. In essays on same on settled questions of political economy”, Toronto, university of Toronto press1967.
    35. Marshall, Alfred, principes of political economy, New York, Macmillian, 1890.
فلسفه و کلام اسلامی
دوره 55، شماره 2
اسفند 1401
صفحه 412-391

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار