مبانی معاد جسمانی در اندیشه شیخ احمد احسایی (با تاکید بر شرح عرشیه و شرح مشاعر)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای حکمت متعالیه دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران؛

2 استادیار گروه فلسفه و کلام دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 دانشیار گروه فلسفه و کلام دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران؛

چکیده

در اندیشه شیخ احمد احسایی تمام مخلوقات، متقوّم به ماده و صورت هستند. ماده رکن اساسی موجود و سبب تشخص آن است؛ به گونه­ای که فقدان ماده، زوال موجود را به دنبال دارد. اگرچه عروض صورت بر ماده، ابهام آن را رفع می­کند، اما در تحقّق خویش وابسته به ماده است. از نظر شیخ، علت اعاده ارواح و اجساد، واحد بوده و به حکم شرع و عقل، فنای مخلوقات محال است. پس معاد جسمانی با ماده و در فرآیند حرکت جوهری تحقق می­یابد. این حرکت، لذاته از جانب شیء نیست و با مدد الهی حاصل می­گردد. عالم هورقلیا در تبیین این بخش از دیدگاه شیخ که برای انسان دو جسد و دو جسم قائل است نقش مهمی ایفا می­کند؛ زیرا علاوه بر این­که هورقلیا واسطه دنیا و آخرت است، اجزاء اصلی جسد انسان نیز متعلق به این عالم می­باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Sheikh Ahmad Ehsaei’s View on Physical Resurrection (with Emphasis on Sharh al-Arshiah and Sharh al-Mashaer)

نویسندگان [English]

  • nahid ghahremandoost 1
  • Mohamad mahdi meshkati 2
  • mahdi Ganjvar 3
1 PhD student in Transcendent Wisdom, University of Isfahan
2 Associate Professor, Department of Philosophy and Theology, University of Isfahan,
3 Associate Professor, Department of Philosophy and Theology, University of Isfahan
چکیده [English]

According to Sheikh Ahmad Ehsaei, all mundane creatures are composed of matter and form. The matter is the fundamental part of all physical beings and the cause of their individuation such that the lack of matter leads to their destruction. Although the occurrence of form on matter removes its ambiguity, it is dependent on matter in its realization. Sheikh argues that the cause of restoration of souls and bodies is the same, and, based on shariah and reason, full evanescence of creatures is impossible. Therefore, physical resurrection is realized with matter and in the process of substantial movement. This movement does not arise from the essence of an object; instead, it is achieved through God's agency. The world of hurqalya plays an essential role in explaining the Sheikh's point of view, who considers man to have two bodies and two corpses. In addition, hurqalya is the intermediate between this world and the hereafter. Sheikh, furthermore, assumes the main components of the human body belong to this mundane world.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Matter
  • Form
  • Body
  • Physical Resurrection
  • The Hurqalya World

مراجع

  1.  

    1. احسایی، احمد بن زین الدین، جوامع الکلم: شرح العرشیه، بصره، انتشارات الغدیر، 1430.
    2. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، جوامع الکلم: شرح المشاعر، بصره، انتشارات الغدیر، 1430.
    3. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، جوامع الکلم: رساله جواب الملا محمد حسین الاناری، بصره، انتشارات الغدیر، 1430.
    4. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، جوامع الکلم: رساله فی جواب بعض الاخوان فی المعاد الجسمانی، بصره، انتشارات الغدیر، 1430.
    5. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، جوامع الکلم: رساله بیان اصطلاح الشیخ­ الاوحد­ فی الجسم و الجسد، بصره، انتشارات الغدیر،1430.
    6. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، جوامع الکلم: رساله جواب بعض العلماء فی الاحوال البرزخ، بصره، انتشارات الغدیر،1430.
    7. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، جوامع الکلم: رساله الخاقانیه فی جواب السلطان فتح­علی شاه، بصره، انتشارات الغدیر،1430.
    8. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، شرح الزیاره الجامعه الکبیره، کرمان، چاپخانه سعادت، 1356.
    9. باقری، علی­اکبر،«آراء کلامی شیخیه»، معرفت کلامی، سال اول، شماره4، زمستان، صص35-58، 1389.
    10. رضانژاد، عزالدین، مصحفی، محمدرضا ،«نقد و بررسی روش شناسی شیخیه در فهم دین»، پژوهش‌نامه مذاهب اسلامی، سال6، شماره11، بهار و تابستان، صص229-246. 1398.
    11. صدرالمتالهین، صدرالدین محمدبن ابراهیم، الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه العقلیه، بیروت، داراحیاء التراث العربی،1981.
    12. صیدی، محمود، مرادی، حسن، «نقادی انتقادهای شیخ احمد احسایی به قوه خیال و مبانی آن در حکمت متعالیه»، مجله ذهن، شماره 72، زمستان، صص177-195، 1396.
    13. خادمی، عین­الله، عربی، علی­رضا، «بررسی اصطلاح هورقلیا در منظومه فکری شیخ احمد احسایی»، پژوهش­های فلسفی کلامی، سال 20، شماره4، زمستان، صص23-46، 1397.
    14. موسوی، سیدمحمد، «بررسی و نقد انتقادات شیخ احمد احسایی به قاعده بسیط الحقیقه کل الأشیاء»، جاویدان خرد، شماره 29، بهار و تابستان، صص155-169، 1395.
    15. نظام­الدین احمد بن الهروی، محمد شریف، «انواریه» ترجمه و شرح حکمه الاشراق، تهران، امیرکبیر، 1363.
فلسفه و کلام اسلامی
دوره 55، شماره 2
اسفند 1401
صفحه 430-413

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار