مغالطۀ «پنداشت پرسش» در برهان وجودی از منظر ویلیام رو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد، گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران.

چکیده

مقالۀ حاضر دو هدف را پی می‌گیرد: نخست ارائۀ تبیین و تحلیلی از برهان وجودی آنسلم و پلانتینگا بر اساس تقریر «ویلیام رو»-خداناباور معاصر-و دوم تعیین جایگاه مغالطۀ «پنداشت پرسش» در این استدلال. «رو» پس از طرح نقدهایی که بر تقریر آنسلمی این استدلال وارد شده‌است، قرائت موجهاتی پلانتینگا را قانع‌کننده‌ترین روایت برهان می‌داند و معتقد است که تقریرهای پیشین با تکیه بر این اصل که «وجود در واقعیت» ویژگی برتری‌بخش است، گرفتار مغالطۀ منطقی هستند. تقریر پلانتینگا نیز بر این مقدمه که خدا «موجودی ممکن با حداکثر کمال است»، استوار است و این گزاره تنها در صورتی صادق است که خدا در جهان واقعی، وجود داشته باشد. در این پژوهش، با روشی تحلیلی-انتقادی نشان می‌دهم روایت آنسلمی و بازسازی این روایت از طریق پلانتینگا مغالطه آمیز است و روایت موجهاتی پلانتینگا نیز گرچه دارای ضرورت منطقی است؛ امّا ضرورت وجود خداوند در خارج را اثبات نمی‌نماید؛ زیرا کمال در این برهان به گونه‌ای تعریف شده که به مغالطۀ «پنداشت پرسش» دچار است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

William Rowe’s View on The Ontological Argument and the Fallacy of Begging the Question

نویسنده [English]

  • Farah Ramin
Professor, Department of Islamic Philosophy and Theology, University of Qom, Qom, Iran.
چکیده [English]

This paper has two objectives: first, to provide an explanation and analysis of Anselm and Plantinga's ontological argument based on the interpretation of William Rowe, a contemporary atheist, and second, to determine the place of the fallacy of " begging the question" in this argument. After presenting the criticisms of Anselm's interpretation of the argument, Rowe considers Plantinga's modal version to be the most convincing version of the argument and believes that previous interpretations, based on the principle that "existence in reality" is a superior property, are caught in a logical fallacy. Plantinga's interpretation is also based on the premise that God is "a possible being with maximum perfection," and this proposition is true only if God exists in the real world. In this research, using an analytical-critical method, I show that Anselm's interpretation and Plantinga's reconstruction of it are fallacious, and although Plantinga's modal interpretation has logical necessity, it does not prove the necessity of God's existence in the external world. This is because perfection in this argument is defined in a way that falls into the fallacy of "begging the question”.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ontological Argument
  • Anselm
  • Plantinga
  • William Rowe
  • Fallacy of Begging the Question
  • Modal Interpretation
  • Perfection
ابن الترکه، صائن‌الدین علی بن محمد(1360)، تمهید القواعد، با حواشی آقای محمدرضا قمشه‌ای و میرزا محمود قمی، با مقدمه و تصحیح سیدجلال‌الدین آشتیانی، تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.
اصفهانی غروی، محمدحسین(بی‌تا)، تحفة الحکیم، تحقیق محمدرضا مظفر، بی‌جا: مؤسسه آل‌البیت.
پاپکین، ریچارد و آروم استرول(1356)، کلیات فلسفه، ترجمه سیدجلال‌الدین مجتبوی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
پترسون، مایکل و دیگران(1376)، عقل و اعتقاد دینی، ترجمه احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران: قیام.
ترابی، اکبر(1374)، تلخیص المنطق للعلامة المظفر، قم: جامعة الزهرا.
جوادی آملی، عبدالله(1375)، تبیین براهین اثبات خدا، قم: اسراء.
حائری یزدی، مهدی(1347)، کاوش‌های عقل نظری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
خندان، علی‌اصغر(1389)، منطق کاربردی، تهران: سمت.
دکارت، رنه(1381)، تأملات در فلسفه اولی، ترجمه احمد احمدی، تهران: سمت.
رامین، فرح؛ محمدزمانی، فریده(1399)، بررسی و نقد براهین وجودی از منظر گراهام آپی، نقد و نظر، 25(97)، 91-116.
سلیمانی امیری، عسکری(1380)، نقدناپذیری وجود خدا، قم: بوستان کتاب.
مازندرانی، مولی محمدصالح(1342)، شرح اصول کافی، تعلیق میرزا ابوالحسن شعرانی، تهران: المکتبة الاسلامیه للنشر و التوزیع.
نراقی، محمدمهدی(1423ق)، جامع الافکار و ناقد الانظار، تصحیح مجید هادی‌زاده، تهران: انتشارات حکمت.
هالینگ، دیل. ز. ج(1370)، مبانی و تاریخ فلسفه غرب، ترجمه عبدالحسین آذرنگ، تهران: سازمان انتشارات کیهان.
هیک، جان(1370)، «برهان وجودی»، در خدا در فلسفه، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ــــــــــ (1376)، فلسفه دین، ترجمه بهزاد سالکی، تهران: انتشارات بین‌المللی الهدی.
یوسفیان، حسن(1391)، کلام جدید، تهران: سمت.