راهبرد تعلیمی فارابی در برقراری صلح جهانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری ، گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشیار، گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران؛تهران، ایران

چکیده

راهبردهای گوناگونی مانند راهبرد حقوقی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و حتی نظامی برای برقراری صلح جهانی مطرح شده است. در این میان، از آثار فارابی نیز می‌توان راهبرد تعلیمی را برای برقراری صلح جهانی استخراج نمود. از دیدگاه وی، تعلیم خواص با استفاده از برهان و تعلیم عوام با صناعاتی مانند خطابه و شعر و راهکارهایی مانند اقناع و تخییل اجرا می‌گردد. مفهوم صلح جهانی از دیدگاه فارابی، مفاهیم سلبی «عدم جنگ» یا «عدم خشونت» نیست؛ بلکه مفهوم ایجابی «تعاون میان امم فاضله برای دستیابی به سعادت» است. راهبرد تعلیمی فارابی در باب صلح جهانی به دنبال این است تا اختلاف میان امم فاضله در محاکات حقایق را به حداقل برساند و با کاهش دشمنی‌های ذهنی، زمینۀ صلح جهانی در معمورۀ فاضله را فراهم سازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Educational Strategy of Abu Nasr Muhammad al-Farabi to Establish World Peace

نویسندگان [English]

  • Seyedmohammadreza Azarkasb 1
  • Nadia Maftouni 2
1 PhD student, Department of Islamic Philosophy and Theology, Faculty of Theology, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Islamic Philosophy and Theology, Faculty of Theology, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Various strategies such as legal, economic, political, cultural and even military strategy have been proposed to establish world peace. In this regard, from Abu Naṣr Muḥammad al-Farabi's works, an educational strategy can be extracted to establish world peace. In his view, teaching elites is carried out using argument and teaching common people uses ways such as rhetoric and poetry, and tactics such as persuasion and imagination. From al-Farabi's point of view, the concept of world peace is not the negative concepts of "non-war" or "non-violence"; Rather, it is a positive concept of "cooperation between virtuous nations to achieve happiness". Al-Farabi's educational strategy for world peace seeks to minimize differences between the simulation of facts in the utopia and to prepare the way for world peace in the utopia by reducing mental animosities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • al-Farabi
  • Peace
  • Education
  • Persuasion
  • Imagination
  • Cooperation
  1.         قرآن کریم.

    1. ابن سینا، حسین بن عبدالله؛ فن سماع طبیعی، ترجمۀ محمدعلی فروغی؛ تهران؛ انتشارات امیرکبیر؛ 1361
    2. ______________؛ اشارات و تنبیهات مع المحاکمات، شرح خواجه نصیرالدین طوسی؛ قم؛ انتشارات البلاغه؛ 1375
    3. ______________؛ اشارات و تنبیهات مع المحاکمات، شرح فخرالدین رازی؛ قم؛ انتشارات مکتبۀ آیت الله مرعشی(ره)؛ 1404
    4. اخوان الصفا؛ رسائل اخوان الصفاء و خلّان الوفاء؛ بیروت؛ انتشارات الدار الإسلامیة؛ 1412
    5. ارزنده نیا، محمد؛ اتم و الفبای کتاب طبیعت؛ تهران؛ انتشارات کتاب‌های سپیده (وابسته به انتشارات اطلاعات)؛ 1371
    6. بابایی، پرویز؛ مکتب‌های فلسفی از دوران باستان تا امروز؛ تهران؛ انتشارات نگاه؛ 1392
    7. جعفری، محمدتقی؛ مولوی و جهان‌بینی‌ها؛ تهران؛ موسسۀ تدوین و نشر آثار علامه جعفری ره؛ 1395
    8. حقیقت قره قشلاقی، سهراب؛ تحلیل ماده و صورت نزد ابن سینا، شیخ اشراق و ملاصدرا؛ قم؛ تبیان؛ 1387
    9. حلّی، حسن بن یوسف؛ اسرار الخفیّه فی العلوم العقلیّه؛ قم؛ انتشارات بوستان کتاب؛ 1387
    10. عبودیت، عبدالرسول؛ چگونگی ترکیب ماده و صورت از نگاه صدرالمتألهین؛ معرفت فلسفی، شمارۀ 25؛ پاییز 1388.
    11. سام، مهدی؛ مبانی فلسفۀ علمی؛ تهران؛ انتشارات آذرخش؛ 1357
    12. سبزواری، ملاهادی؛ شرح منظومه، مرتضی مطهری؛ تهران؛ انتشارات حکمت؛ 1361
    13. شهرزوری، شمس الدین؛ رسائل الشجرة الهیة فی علوم الحقائق الربانیة؛ تهران؛ انتشارات موسسۀ حکمت و فلسفۀ ایران؛ 1383
    14. شهیدی، سعیده سادات؛ ماهیت جسم از دیدگاه فلاسفۀ یونان باستان و مسلمان؛ فصلنامۀ فلسفه و کلام اسلامی، شمارۀ 28و29؛ بهار و تابستان 1384
    15. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم؛ الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة العقلیة؛ بیروت؛ انتشارات دار الإحیاء التراث؛ 1981
    16. ______________؛ الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیه؛ مشهد؛ انتشارات المرکز الجامعی للنشر؛ 1360
    17. ______________؛ المشاعر؛ تهران؛ انتشارات کتابخانۀ طهوری؛ 1363
    18. ______________؛ مفاتیح الغیب؛ تهران؛ انتشارات موسسۀ تحقیقات فرهنگی؛ 1363
    19. طباطبایی، محمدحسین؛ 1332؛ اصول فلسفه و روش رئالیسم، حاشیه و پاورقی مرتضی مطهری؛ تهران؛ انتشارات صدرا؛ 1364
    20. ______________؛ ترجمه و شرح بدایة الحکمة، شرح علی شیروانی؛ قم؛ انتشارات بوستان کتاب؛ 1391
    21. ______________؛ ترجمه و شرح نهایة الحکمة، شرح علی شیروانی؛ قم؛ انتشارات دار الفکر؛ 1392
    22. ______________؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ قم؛ انتشارات موسسۀ اسماعیلیان ایران؛ 1412
    23. ______________؛ بدایة الحکمة؛ قم؛ انتشارات موسسة النشر الإسلامی؛ 1419
    24. ______________؛ نهایة الحکمة؛ قم؛ انتشارات مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه؛ 1434
    25. ______________؛ ایضاح الحکمة ترجمه و شرح بدایة الحکمة، شرح علی ربانی گلپایگانی؛ قم؛ انتشارات مرکز جهانی علوم اسلامی؛ 1371
    26. طوسی، خواجه نصیرالدین؛ أجوبة المسائل النصیریة؛ تهران؛ انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی؛ 1383
    27. ______________؛ شوارق الإلهام فی شرح تجرید الکلام، شرح عبدالرزاق لاهیجی؛ قم؛ انتشارات موسسة الإمام صادق علیه السلام؛ 1425
    28. فارابی، ابونصر؛ الجمع بین رأی الحکیمین؛ تهران، انتشارات الزهراء (س)؛ 1405
    29. فروغی، محمدعلی؛ سیر حکمت در اروپا؛ تهران؛ انتشارات هرمس؛ 1390
    30. قوام صفری، مهدی؛ نظریۀ صورت در فلسفه ارسطو؛ تهران؛ انتشارات حکمت؛ 1394
    31. کاپلستون، فردریک؛ 1956؛ تاریخ فلسفه کاپلستون، ترجمۀ سید جلال الدین مجتبوی؛ تهران؛ انتشارات سروش؛ 1392
    32. مصباح یزدی، محمدتقی؛ آموزش فلسفه؛ تهران؛ انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی؛ 1368
    33. مصطفوی، نفیسه؛ تبیین و نقد ماده و صورت در فلسفه اسلامی و مقایسه آن با فیزیک کوانتوم؛ قم؛ دفتر نشر معارف؛ 1387
    34. مطهری، مرتضی؛ مجموعۀ آثار شهید مطهری ره؛ تهران؛ انتشارات صدرا؛ 1371
    35. ملکیان، مصطفی؛ تاریخ فلسفۀ غرب: مجموعۀ درس‌های مصطفی ملکیان، ویراستۀ: سعید عدالت نژاد؛ تهران؛ انتشارات دفتر همکاری حوزه و دانشگاه؛ 1377
    36. هلزی هال، لوییس ویلیام؛ 1974؛ تاریخ و فلسفۀ علم، ترجمۀ عبدالحسین آذرنگ؛ تهران؛ انتشارات سخن؛ 1391
    37. Shields, Christopher, Jonathan barnes, Aristotle: a very short introduction, oxford university press, 2000
    38. Jean Baptiste Perrin, Encyclopedia of World Biography. Encyclopedia.com. https: //www.encyclopedia.com, 2023.
    39. Murray Gell-Mann, W.H.freeman, The Quark and the Jaguar: Adventures in the Simple and the Complex, and company newyork, 1994
    40. Francis Halzen and Alan D. Martin, Quarks and Leptones: An Introductory Course in Modern Particle Physics, 1991
    41. Michael V.Wedin, Aristotle's Theory of Substance The Categories and Metaphysics Zeta, oxford university press, 2000.