TY - JOUR ID - 22758 TI - تشبیه یا تنزیه از دیدگاه امام علی(ع) JO - فلسفه و کلام اسلامی JA - JITP LA - fa SN - 2008-9422 AU - عبداللهی عابد, صمد AD - عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت معلم آذربایجان Y1 - 2010 PY - 2010 VL - 43 IS - 1 SP - 91 EP - 117 KW - تجسیم KW - تشبیه KW - تنزیه. KW - علی(ع) DO - N2 - گرایش به خدا در فطرت انسان‌ها قرار داده شده و آدمی در طول تاریخ در پی شناختن خدای خود بوده و بسا که در این مسیرْ مصادیق ناشایست را به عنوان خدا پرستیده است. برخی برای شناخت خدا او را به انسان یا موجودات دیگری تشبیه می‌کنند و حتّی قائل به تجسّم خدا می‌شوند، و برخی دیگر برای در امان ماندن از تشبیه دچار تنزیه مطلق می‌گردند و می‌گویند که ما را راهی برای شناخت خدا نیست. امام علی (ع) تشبیه را ردّ کرده و برای ردّ آن، ادلّه‌ای به میان آورده است. از آن جمله: همتا نداشتن خدا، این‌که شباهت مخلوقات به یکدیگر دلیل بی‌همتایی خداست، احاطه‌ناپذیری خدا و.... او برای ردّ تجسیم نیز، ادلّه و شواهدی آورده است، همچون این‌که عظمت نفوذناپذیر خدا مانع رؤیت‌اش است، و نیز تقدّم زمانی خداوند، همانند نداشتن او، مکان‌مند نبودن او، خستگی‌ناپذیری و عدم عجز و عدم تحمل رنج و...؛ و در این راستا آیات موهم تجسیم را تأویل کرده است. علی(ع) تنزیه مطلق را قبول ندارد و قائل به این است که خدا را در حدّی که خود خدا و پیامبران‌اش معرّفی کرده‌اند و بر اساس آیات و افعال‌اش می‌توان شناخت؛ ولی برای شناخت ذات و کُنه صفات‌اش راهی نیست. او برای تنزیه نیز ادلّه‌ای آورده است، مثل: حدّ نداشتن خدا، محاط نبودن خدا، و توصیف‌ناپذیری خدا. UR - https://jitp.ut.ac.ir/article_22758.html L1 - https://jitp.ut.ac.ir/article_22758_2ab01cfe31b35d4dd75040e83ea1f0e6.pdf ER -