ORIGINAL_ARTICLE
تأثیر گناه بر غایت و کارکرد عقل در اندیشۀ غزالی
مسئلۀ بسیار مهم تأثیرات معرفتی گناه که امروزه در حوزۀ معرفتشناسی معاصر مجال طرح یافته است میتواند از جنبههای گوناگون بررسی شود. یکی از این جنبهها مربوط به تأثیرات واقعی گناه در عامل کسب معرفت، و دیگری مربوط به ارتباطی است که انسان با خداوند به منزلۀ افاضهکنندۀ معرفت دارد. در این مقاله جنبۀ نخست را به روش تحلیلی، آن هم از دید غزالی، دنبال میکنیم. این تأثیر هم تأثیری بنیادین در غایت و کارکرد عقل است و هم تأثیر در فرآیند و فرآوردۀ کسب معرفت. ما در اینجا تنها به تأثیر گناه در غایت و کارکرد عقل، در سه حیث تأثیر در غایت وجودی عقل، تأثیر در چگونگی رویکردن عقل به حقایق، و تأثیر در احساس و ارادۀ ناظر به درک و دریافت حقیقت میپردازیم. تأثیر گناه در فرآیند معرفت و فرآوردۀ آن محل بحث این مقاله نخواهد بود.
https://jitp.ut.ac.ir/article_52864_563c235154f28d25f74fae2cf7d95c74.pdf
2014-09-23
161
181
10.22059/jitp.2014.52864
عقل
غایت
غزالی
کارکرد
گناه
زهرا (میترا)
پورسینا
m-poursina@sbu.ac.ir
1
استادیار دانشگاه شهید بهشتی
LEAD_AUTHOR
[1] پورسینا، زهرا (میترا) (1388). «نظامبخشی به کاربردهای گوناگون عقل در نظر غزالی»، پژوهشهای فلسفی-کلامی، سال 11، شماره 41، پاییز، صص 5-44.
1
[2] ---------- (1386). «گناه در نگاه غزالی»، آینه معرفت، شماره 12، پاییز، صص 155-182.
2
[3] ---------- (1390). «پیگیری اثرپذیری ساحت عقیدتی از ساحتهای غیرعقیدتی با نظر به شاخصهای فکری غزالی»، پژوهشنامۀ فلسفۀ دین (نامۀ حکمت)، پاییز و زمستان، صص 39-64.
3
[4] ---------- (1391). «تأثرپذیری ساحت عقیدتی از ساحتهای غیر عقیدتی با نظر به رابطه نفس و بدن از دید غزالی»، اندیشۀ دینی، شماره 44، پاییز، صص 155-186.
4
[5] ---------- (1391). «تحلیل مبانی نظریۀ حسن و قبح شرعی غزالی»، فلسفه و کلام اسلامی (مقالات و بررسیها)، دوره 45، شماره 1، بهار و تابستان، صص 27-56.
5
[6] دنیا، سلیمان (1367 ق/ 1947 م). الحقیقه فی نظر الغزالی، دار احیاء الکتب العربیه، عیسی البابی الحلبی و شرکائه.
6
[7] غزالی، ابوحامد محمد (1406 ق/ 1986 م). احیاء علوم الدین ، ربع اول و سوم و چهارم، بیروت، دارالفکر، دارالکتب العلمیه.
7
[8] ---------- (1424 ق/ 2003 م). الاربعین فی اصول الدین فی العقائد و اسرار العبادات و الاخلاق، تصحیح عبدالله عبدالحمید عروانی، مراجعة الدکتور محمد بشیر الشقفه، دمشق، دارالقلم.
8
[9] ---------- (1416 ق/ 1996 م). إلجام العوام عن علم الکلام،در: مجموعه رسائل الامام الغزالی، بیروت، دارالفکر.
9
[10] ---------- (1416 ق /1996 م). القسطاس المستقیم، در: مجموعه رسائل الامام الغزالی، بیروت، دارالفکر.
10
[11] ---------- (1383). کیمیای سعادت، جلد اول و دوم، به کوشش حسین خدیو جم، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ یازدهم.
11
[12] ---------- (؟). المستصفی فی علم الاصول، الجزء الاول: المقدمات المنطقیه الاحکام، دراسه و تحقیق: الدکتور حمزه بن زهیر حافظ، مدینه منوره.
12
[13] ---------- (1407ق /1986م). مشکوة الانوار و مصفاة الاسرار، شرح و دراسة و تحقیق الشیخ عبدالعزیز عزالدین السیروان، بیروت، عالم الکتب.
13
[14] ---------- (1975م). معارج القدس فی مدارج معرفة النفس، بیروت، دار الآفاق الجدیدة.
14
[15] ---------- (1964م). میزانالعمل، تحقیق و مقدمۀ دکتر سلیمان دنیا، مصر، دارالمعارف.
15
[16] Abrahamov, Binyamin )1993(. “Al-Ghazali’s Supreme Way to know God”, Studia Islamica, , LXXVII, Paris: 141-168.
16
[17] Craig, Edward (ed.) (1998). Routledge Encyclopedia of Philosophy, v.s 3, 5, 8 & 9, Routledge, London.
17
[18] Othman, Ali Issa (1960). The Concept of man in Islam, in the Writings of al-Ghazali, Cairo.
18
[19] Westphal, Merold (1990). “Taking St. Paul Seriously: Sin as an Epistemological Category”, in Christian Philosophy, ed. By Thomas P. Flint (Notre Dame, Ind: University of Notre Dame Press, pp. 200-226.
19
ORIGINAL_ARTICLE
تفکر نقادانه؛ تحلیل و نقد تعریفها
سنجشگرانهاندیشی (تفکر نقادانه)، عنوان شیوهای از اندیشیدن، و نیز دانشی است که محصولِ دغدغههای دیوئی در زمینۀ فلسفۀ آموزش و پرورش است؛ دانشی که، به ادعای برخی در مسیر تبدیل شدن به یک «رشته» است. با این حال، دیدگاههای صاحبنظران دربارۀ چیستی سنجشگرانهاندیشی متفاوت است. در این مقاله، با تحلیل و نقد دیدگاههای برخی از صاحبنظران شناختهشدهترِ سنجشگرانهاندیشی نشان دادهایم که آنها عموماً این انگاشته را میپذیرند که سنجشگرانهاندیشی به عنوان یک دانش «عام» امکانپذیر است. در پایان، با قول به اینکه رویکرد کسانی که در تعریف سنجشگرانهاندیشی بر فرآیند تمرکز میکنند پذیرفتنیتر است و نیز اینکه تفاوت دیدگاهها غالباً از جنس «تضاد» نیست، نتیجه گرفتهایم که دیدگاه ریچارد پل جامعترین دیدگاه است. نتیجۀ ضمنی (اما شاید مهمتر) مقاله این است که سنجشگرانهاندیشی صرفاً مقولهای آموزششناختی نیست و بررسی چیستیِ آن نیازمند تحقیق فلسفی است.
https://jitp.ut.ac.ir/article_52865_e8bdb3c422afd53501359882e92bd8b3.pdf
2014-09-23
183
202
10.22059/jitp.2014.52865
آموزششناسی
تفکر خلاقانه
تفکر نقادانه
جان دیوئی
سنجشگرانهاندیشی
فلسفۀ آموزش و پرورش
منطق
سید محمد علی
حجتی
hojatima@modares.ac.ir
1
دانشیار گروه فلسفه دانشگاه تربیت مدرس
LEAD_AUTHOR
محمد مهدی
خسروانی
khosravanii@gmail.com
2
دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه گرایش منطق دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
[1] Bowell, T. Kemp, G (2010). Critical Thinking; A Concise Guide. Routledge.
1
[2] Brookfield, Stephen D (1987). Developing Critical Thinking. Milton Keynes, SRHE and Open University Press.
2
[3] Dewey, John (1910. How We Think. Boston, Mass, D. C. Health and Co.
3
[4] Elder, L. Richard W. Paul: A Biographical Sketch, published in criticalthinking.org.
4
[5] Ennis, R (1996). Critical Thinking. Prentice-Hall.
5
[6] Fisher, Alec (2001). Critical Thinking: An Introduction. Cambridge: Cambridge University Press.
6
[7] Flavell, J. H (1979). Metacognition and cognitive monitoring: A new area of cognitive-developmental inquiry, American Psychologist.
7
[8] Glaser, E (1941). An Experiment in the Development of Critical Thinking. Teacher’s College, Columbia University.
8
[9] Jill, L (1998). Thinking Clearly; A Guide to Critical Reasoning. New York, Norton & Company, Inc.
9
[10] Moon, J (2008). Critical Thinking; An Exploration of Theory and Practice. Routledge.
10
[11] Paul, R. Elder, L (2009). The Miniature Guide to Critical Thinking Concepts and Tools. The Foundation for Critical Thinking.
11
[12] Paul, R and Elder, L (2009). A Glossary of Critical Thinking Terms and Concepts. Foundation for Critical Thinking Press.
12
[13] Siegel, Harvey (1990). Educating Reason: Rationality, Critical Thinking and Education. London, Routledge.
13
ORIGINAL_ARTICLE
آموزه بدا در قرآن، آرای کلامى شیعه، و آثار مولوى
دیرپایترین آموزۀ مورد اختلاف ادیان بزرگ، ماجرای تشبیه و تنزیه، یا انسانپنداری و تعالی خداوند، در موضوعاتی از این قبیل است: که آیا قدرت، علم و ارادۀ او نیز همانند آدمیان دگرگونی میپذیرد یا خیر. این مقاله نشان میدهد که مولانا بر خلاف جبرگرایان اشعری، و تا حدودی همسو با شیعۀ امامیه و مرجئه، براساس اعتقاد به کرم بی منتهای حق تعالی، معتقد است که دست کرم و جود خداوند در هیچ آنی بسته نیست، بلکه با اندک بهانهای، رحمت جدید او شامل کائنات میگردد. این ویژگی خداوند او را قادرتر نشان میدهد. در نگاه مولوی، با نپذیرفتن تغییر اراده و مشیت خداوند (باور به بدا) دعا کردن کوششی بیهوده است. وی حتی روز قیامت را نیز عرصۀ تغییر ارادۀ حق و تغییر سرنوشت آدمیان میشمارد و آن جهان را نیز شهری پربازار و کسب میخواند . نتیجۀ عملی چنین باوری، امید پیوسته و دعای مدام است.
https://jitp.ut.ac.ir/article_52867_38d01664023398b3cc4b88fd1fa5b058.pdf
2014-09-23
203
224
10.22059/jitp.2014.52867
توحید
جلالالدین محمد مولوی
بدا
کلام شیعه
کرم خداوند
حسین
حیدری
heydari@kashanu.ac.ir
1
استادیار گروه ادیان و فلسفه دانشگاه کاشان
LEAD_AUTHOR
[1] قرآن کریم (1375)، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی، ویراستۀ مسعود انصاری و مرتضی کریمی نیا، تهران، نیلوفر و جامی.
1
[2] کتاب مقدس(1987)، ترجمۀ انجمن مقدس ایران، ایران.
2
[3] ابن بابویه، ابو جعفر محمد بن عبدالله القمی (1370ق.). رسالة الاعتقادات، تهران، مرکز نشر کتاب،.
3
[4] الاشعری، ابوالحسن علی بن اسماعیل (1418ق/ 1998م). الإبانه، مع تعلیقات عبداللَّه محمود محمد عمر، بیروت، دار الکتب العلمیه، الطبعة الاولی.
4
[5]الاشعری، ابوالحسن علی بن اسماعیل (1980). مقالات الإسلامیین، تصحیح هلموت ریتر، الطبعه الثالثه، التراث الاسلامیه لجمیعه المستشرقیه الالمانیه، اسطفان فیلد و اولریش هرمان.
5
[][][][][][][] [6] بغدادی، ابی منصور سعید القاهربن طاهر ().(1367). الفرق بین الفرق، ترجمه فارسی با عنوان تاریخ مذاهب در اسلام، ترجمه دکتر محمد جواد مشکور، انتشارات اشراقی.
6
(1367). الفرق بین الفرق، ترجمه فارسى با عنوان تاریخ مذاهب در اسلام،ترجمه دکتر محمد جواد مشکور،انتشارات اشراقى.
7
[] بغدادى[7] جرجانی، میر سید شریف (1377). علی بن محمد، تعریفات، فرهنگ اصطلاحات معارف اسلامی، ترجمه حسن سید عرب و سیما نوربخش، نشر و پژوهش فرزان روز.
8
[8]زریاب، عباس (1366). «بدا در کلام اسلامی و ملاحظاتی تازه در حل آن»، تحقیقات اسلامی، سال 2، شماره 2.
9
[9] زمانی، کریم (1387). شرح جامع مثنوی معنوی، 6 جلد، انتشارات اطلاعات.
10
[10] سجادی، جعفر (1381). «بدا»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج 11، مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی.
11
[11] سروش، عبد الکریم (1372). فربهتر از ایدئولوژی، تهران، انتشارات صراط.
12
[12] شاقول، یوسف (1387). «تحلیل و بررسی جهان بینی پویشی وایتهد»، پژوهشهای فلسفی- کلامی، ش 4و3،
13
[13] الشهرستانی، ابی الفتح محمد بن عبد الکریم بن احمد (1404). الملل و النحل، تحقیق محمد سید کیلانی، بیروت، دار المعرفة.
14
[14] صدوق، ابیجعفر محمدبن علیبنالحسینبن بابویهالقمی (1371). الاعتقادات، [با حواشی شیخ مفید] با ترجمه محمد علیابن سیدمحمد الحسنی تهران، علمیه اسلامیه.
15
[15] فروزانفر، بدیع الزمان (1370). احادیث مثنوی، تهران، امیر کبیر.
16
[16] قرشی سید علی اکبر (1361). قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
17
[17] قشیری، عبدالکریم بن هوزان قشیری (1361). الرسالة القشیریة (ترجمه رساله قشیریه)، با تصحیحات واستدراکات بدیع الزمان فروزانفر، تهران، مرکزانتشارات علمی فرهنگی.
18
[18] کریستین سن، آرتور (1374). ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی، تهران، انتشارات دنیای کتاب.
19
[19]کلینی رازی، ابو جعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق (1388). الاصول الکافی، دارالکتب الاسلامیه.
20
[20] مشیدی، جلیل (1376). بدا در اشعار مولوی،کلام اسلامی، تابستان، شماره 22.
21
[21] مولوی، جلال الدین (1360). مثنوی معنوی (3جلد)، به تصحیح رینولد الف نیکلسون، تهران، انتشارات مولی.
22
[22] Irivng Hexham's Concise Dictionary of Religion (1999). first published by InterVarsity Press, Carol Stream, USA, 1994, second edition, Regent College Press, Vancouver, 1999.
23
ORIGINAL_ARTICLE
سعادت عظمی از منظر غزالی
مسئلۀ اصلی این پژوهش این است که از منظر غزالی ملاکهای اصلی سعادت عظمی چیست؟ روش تحقیق آن توصیفیـتحلیلی است. غزالی در مکتوبات مختلف خویش ملاکهای متعددی برای وصول به سعادت عظمی و تحقق آن بیان میکند که عبارتاند از: معرفت الهی، تقرب به خدا، لقای الهی، نظر به وجه الهی در آخرت، داشتن بیشترین حب به خدا در آخرت، تفکیک سعادت عظمی از حیث نظری و عملی. او برای تحقق عامل پنجم (داشتن بیشترین حب به خدا در آخرت) دو روش پیشنهاد میکند. روش اول، قطع علاقه به دنیا و اخراج حب غیر خدا در قلب؛ و روش دوم، افزایش معرفت به خدا میباشد. همچنین او بر این باور است که سعادت عظمی از حیث نظری، کشف جلال و عظمت الهی، و از حیث عملی، اتصاف قلب به عقاید و اخلاق محمود است. نگارنده بر این باور است که ملاکهای ارائهشده از سوی غزالی مانعةالجمع نیستند، بلکه امکان جمع آنها وجود دارد.
https://jitp.ut.ac.ir/article_52870_42e341a28ae83f779907fe694d41fc92.pdf
2014-09-23
225
251
10.22059/jitp.2014.52870
سعادت عظمی
تقرب به خدا
لقای الهی
نظری
عملی
غزالی
عین الله
خادمی
e_khademi@ymail.com
1
استاد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
LEAD_AUTHOR
[1] ابنسینا (1363). المبدأ و المعاد، به اهتمام عبدالله نورانی، تهران، مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه مکگیل با همکاری دانشگاه تهران.
1
[2] ---------- (1383). رسالۀ نفس، با حواشی و تصحیح موسی عمید، همدان، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و دانشگاه ابنسینا.
2
[3] ---------- (1400). رسالة فی السعادة، در: رسائل الشیخ الرئیس ابوعلی الحسین بن عبدالله بن سینا، قم، انتشارات بیدار.
3
[4] ---------- (1999). رسالة فی العهد، در: الفلسفة الاسلامیة، ج 35.
4
[5] ارسطو (1378). اخلاق نیکوماخوس، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران.
5
[6] افلاطون (1380). دورۀ آثار افلاطون، ترجمۀ محمدحسن لطفی و رضا کاویانی، تهران، خوارزمی.
6
[7] اینتایر، السدیر مک (؟). «اخلاقفضیلت»، مجلۀ نقد و نظر، ش 13– 14.
7
[8] پینکافس، ادموند (1382). از مسألهمحوری تا فضیلتگرایی، ترجمۀ حمیدرضا حسنی و مهدی علیپور، قم، دفتر نشر معارف.
8
[9] خادمی، عینالله (1387). «تحلیل معنای سعادت از دیدگاه فارابی»، پژوهشهای فلسفی ـ کلامی، ش 38.
9
[10] ---------- (1389). «سعادت از نظر ابنسینا»، فلسفۀ دین، ش 5، بهار.
10
[11] ---------- (1391). «تبیین سعادت قصوی از منظر مسکویه»، اسراء، ش 11، بهار.
11
[12] راسل، برتراند (1980). الفوز بالسعادة، ترجمۀ سمیر عبده، بیروت، دار و مکتبة الحیاة.
12
[13] غزالی (1382). مقاصد الفلاسفة، تحقیق سلیمان دنیا، شمس تبریزی.
13
[14] ---------- (2003). روضة الطالبین و عمدة السالکین، در: رسائل الامام الغزالی، (رساله سوم)، تصحیح و تنقیح مکتب البحوث والدراسات، بیروت، دارالفکر.
14
[15] ---------- (2003). رسالة کیمیاء السعادة، در: رسائل الامام الغزالی (رساله نوزدهم)، تصحیح و تنقیح مکتب البحوث والدراسات، بیروت، دارالفکر.
15
[16] ---------- (2006). احیاء علوم الدین، ج 1، تعلیق محمد وهبی سلیمان و اسامة عمورة، دمشق، دارالفکر.
16
[17] ---------- (2007). احیاء علوم الدین، ج 3، تعلیق محمد وهبی سلیمان و اسامة عمورة، دمشق، دارالفکر.
17
[18] ---------- (2007). احیاء علوم الدین، ج 4، تعلیق محمد وهبی سلیمان و اسامة عمورة، دمشق، دارالفکر.
18
[19] فلوطین (1366). دورۀ آثار فلوطین (تاسوعات)، ترجمۀ محمد حسن لطفی، تهران، شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
19
[20] کاپلستون، فردریک (1362). تاریخ فلسفه، ترجمۀ جلالالدین مجتبوی، قسمت اول و دوم، ج 1، تهران، انتشارات علمی، فرهنگی.
20
[21] مسکویه (1373). تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق، قم، بیدار.
21
[22] ---------- (1421). رسالتان فی اللذات و الآلام و النفس و العقل، قاهرة، مکتبة الثقافة الدینیة.
22
[23] Brand. B. Richard (1972). “happiness” The encyclopedia of Philosophy, vol. 3, Paul Edward (ed.) Maclillan Rublishiny.
23
Griffin J. P. (1998). “happiness”, The Encyclopedia of Philosophy, vol. 4, Edward Carry (ed.) Routledge, London and
24
ORIGINAL_ARTICLE
معرفتشناسی فضیلت: ماهیت، خاستگاه و رویکردها
معرفتشناسی فضیلت به مجموعهای از رویکردهای اخیر به معرفتشناسی اطلاق میشود که برخلاف معرفتشناسی تحلیلی، به جای تمرکز بر ارزیابی باور بر ارزیابی معرفتی ویژگیهای صاحب باور تمرکز دارد. این مقاله در صدد است تا ماهیت معرفتشناسی فضیلت را تبیین کرده و مهمترین رویکردهای آن را توضیح دهد. تبیین فضیلت معرفتی به عنوان قوای شناختی قابل اعتماد و ویژگیهای مَنِشی، دو رویکرد اعتمادگرایی و مسئولیتگرایی را در معرفتشناسی فضیلت شکل داده است. به دلیل اینکه ارائه تبیین صحیح از ماهیت این نوع معرفتشناسی در گرو فهم ماهیت فضیلت معرفتی است، این مهم بیش از بقیۀ عناصر معرفتی مورد توجه قرار گرفته است. این مقاله در ابتدا به خاستگاه معرفتشناسی فضیلت میپردازد و در پایان ضمن اشاره به نقدهای وارد بر این نوع معرفتشناسی از جمله دوگانگی تبیین فضیلت معرفتی، فهم ماهیت معرفتشناسی فضیلت و کارآمد بودن آن را در گرو ارائۀ تعریفی جامعتر، منعطفتر و منطقیتر از فضیلت معرفتی میداند.
https://jitp.ut.ac.ir/article_52872_16f04142362fd1c6d02d4315b09c8071.pdf
2014-09-23
253
271
10.22059/jitp.2014.52872
اعتمادگرایی
فضیلت معرفتی
معرفتشناسی تحلیلی
معرفتشناسی فضیلت
مسئولیتگرایی
زهرا
خزاعی
z-khazaei@qom.ac.ir
1
دانشیار فلسفه ، دانشگاه قم
LEAD_AUTHOR
[1] ارسطو، (۱۳۷۸). اخلاق نیکوماخوس، ترجمه حسن لطفی، تهران، طرح نو.
1
[2] خزاعی، زهرا، ( ۱۳۸۹). اخلاق فضیلت، تهران، حکمت.
2
[3] فتحی زاده، مرتضی، (۱۳۸۴). جستارهایی در معرفتشناسی معاصر، قم، مؤسسه فرهنگی طه.
3
[4] موزر، پل ؛ مولدر و تروث، (۱۳۸۵). درآمدی موضوعی بر معرفتشناسی معاصر، ترجمۀ رحمتالله رضائی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
4
[5] Alfano, M. (2013). Character as Moral Fiction, London, Cambridge University Press.
5
[6] Annas, J. (2007). “The Structure of Virtue, in Intellectual Virtue , Perspective from Ethics and Epistemology”, in Depaul M. & Zagzebeski L. (eds), Clarendon Press, Pp. 15-33.
6
[7] Baehr, J. (2011). The Inquiring Mind: On intellectual Virtues and Virtue Epistemology, Oxford University press.
7
[8] ---------- (2006). “Character in Epistemology’, Philosophical Studies 128:479-514.
8
[9] ---------- (2004). “Virtue Epistemology”, Encyclopedia of Internet, www. Jwp.utm.edu, available at: 13 oct. 2013.
9
[10] ---------- (2007). “On the Reliability of Moral and intellectual Virtues”, Metaphilosophy, 38(4):456-470.
10
[11] ---------- (2013). “The Cognitive demands of intellectual virtue”, forthcoming in David Schweikard and Tim Henning (eds.), Knowledge, Virtue, and Action, [Routledge].
11
[12] Battaly H. (2006) . “Teaching Intellectual virtues”, Teaching Philosophy 29 (3):191-222.
12
[13] ---------- (2001). “Thin concepts to the Rescue : Thinning the Concepts of Epistemic Justification and Intellectual Virtue” , in L. Zagzebski and A. Fairweather, eds., Virtue Epistemology: Essays on Epistemic Virtue and Responsibility, Oxford: Oxford University Press , pp. 98-117.
13
[14] Brady, M.& Pritchard, D. (2003). “Moral and Epistemic Virtues”, 1-13 in Micheal Brady & Duncan Pritchard (eds.), Moral and Epistemic Virtues, Blackwell Publishing.
14
[15] Code, L. (1987). Epistemic Responsibility, Hanover, NH:University Press of New England.
15
[16] Fair weather (2003). “Epistemic Motivation”, in L. Zagzebski and A. Fairweather, eds., Virtue Epistemology: Essays on Epistemic Virtue and Responsibility, Oxford: Oxford University Press , pp.63-82.
16
[17] Goldman, Alvin I. (1992). "Epistemic Folkways and Scientific Epistemology." In Goldman, Liaisons: Philosophy Meets the Cognitive and Social Sciences. Cambridge, MA.: The MIT Press, pp.155-175
17
[18] Greco, J. (1999a). “Agent Reliabilism,” Nous 33, Supplement: Philosophical Perspectives 13: Epistemology, pp.273-296.
18
[19] ---------- (2002). “Virtues in Epistemology”, in Paul Moser(ed.) Oxford Handbook of Epistemology, New York: Oxford University Press.
19
[20] Greco , J. & Turri, J. (2011). “Virtue Epistemology”, Stanford Encyclopedia of Philosophy, plato.stanford.edu. available at: 15 oct 2013.
20
[21] Plantinga, A., (1993), Warrant and Proper Function. New York, N. Y. : Oxford University Press.
21
[22] Pouivet , R. (2010). “Moral and Epistemic Virtues: A Thomistic and Analytical Perspective”, Forum Philosophicum 15: pp.1-15.
22
[23] Slote, M. (2001). Morals from Motives, Oxford University Press.
23
[24] Steup, M. (2005). “Epistemology” , Stanford Encyclopedia of Philosophy, http//Plato.edu.
24
[25] Sosa, E. (1980). “The Raft and the Pyramid: Coherence versus Foundations in the Theory of Knowledge,” Midwest Studies in Philosophy, 5: 3–25. Reprinted in Sosa 1991.
25
[26] ---------- (2007). A Virtue Epistemology: Apt Belief and Reflective Knowledge, vol.1,Oxford University Press.
26
[27] ---------- (1991). Knowledge in Perspective: Selected Essays in Epistemology. New York, N.Y.: Cambridge University Press.
27
[28] Zagzebski, L. (1996). Virtues of the Mind, Cambridge: Cambridge University Press
28
[29] ---------- “Virtue Epistemology”, Routledge Encyclopedia of Philosophy, (Epistemology), pp.463-67.
29
ORIGINAL_ARTICLE
مقایسه نظریۀ مهجوریت دلالت التزام منطقدانان با مسئلۀ حجیت منطوق و مفهوم اصولیان
مسئلۀ سازگاری یا ناسازگاری دیدگاه منطقدانان مسلمان در خصوص مهجوریت دلالت التزام و قاعدۀ اصولی حجیت منطوق و مفهوم در صورت دخول دلالت التزام در منطوق یا مفهوم، رهآورد دو دانش منطق و اصول را به چالش میکشاند. در این مقاله، با مقایسۀ رهآورد این دو علم، و بر پایۀ جداسازی دو مسئلۀ حجیت صغروی و حجیت کبروی میتوان اثبات کرد که (1) حجیت صغروی منطوق و مفهوم موافق التزامی و حجیت صغروی مفهوم مخالف، بر اساس قول به حجیت آن، با مهجوریت دلالت التزام ناسازگار نیست، زیرا دیدگاه منطقیان در اصل دلالت لفظ بر معنای التزامی و دیدگاه اصولیان در حجیت منطوق و مفهوم موافق سازگارند؛ (2) حجیت کبروی منطوق و مفهوم موافق التزامی، به معنای احتجاج بر مدلول التزامی قضیه، با مهجوریت دلالت التزامی ناسازگار است؛ (3) حجیت کبروی مفهوم مخالف، به سبب عقلی بودنِ دلالت، و حجیت کبروی مفهوم موافق به سبب وجود قرینه بر تعیین لوازم، از قاعدۀ مهجوریت دلالت التزام بیرون است.
https://jitp.ut.ac.ir/article_52874_f3b3f65e74223fdaa955afa42775b2bb.pdf
2014-09-23
273
290
10.22059/jitp.2014.52874
حجیت
دلالت التزام
مفهوم
منطوق
مهجوریت
حسین
رشیدزاده
hosseinrashidzadeh@yahoo.com
1
دانش آموخته کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
احد
فرامرزقراملکی
akhlagh_85@yahoo.com
2
استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران
AUTHOR
[1] ابنسهلان الساوی، عمر (1316). البصائر النصیریه، به کوشش: محمد عبده، قاهره، امیریه.
1
[2] ابنسینا، حسین بن عبدالله (1339). الاشارات و التنبیهات، مصحح: محمود شهابی، دانشگاه تهران.
2
[3] ابهری، اثیرالدین، کشف الحقائق فی تحریر الدقائق، دستنویس، نگارش: محمود بن فقیه محمدبن شرفشاه در مجموعه شماره ۱۶۲ در الکتاب المصریه و میکروفیلم دانشگاه تهران، ش ب 1345.
3
[4] ارموی، سراجالدین، بیان الحق و لسان الصدق، نسخه خطی، میکروفیلم کتابخانه ملک، ش ۲۸۴۳.
4
[5] آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین (1430). کفایة الاصول، تعلیقه زارعی سبزواری، قم، مؤسسة النشر الاسلامی.
5
[6] اصفهانی، محمد تقی (1429). هدایة المسترشدین، ج2، قم، مؤسسة النشر الاسلامی.
6
[7] انصاری، مرتضی (1383). مطارح الانظار، ج2، تقریرات: ابوالقاسم کلانتری، قم، مجمع الفکرالاسلامی.
7
[8] امام خمینی، روح الله (1420). معتمد الاصول، ج1، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
8
[9] امیرخانی، مهناز (1388). «چیستی و اعتبار دلالت التزامی»، حکمت سینوی (مشکوه النور)، سال ۱۳، شماره42، پاییز و زمستان، صص82-102.
9
[10] آهنگران، محمد رسول (1384). «انحراف در بحث از مفهوم وصف»، پژوهشهای دینی، سال اول، شماره 2، تابستان و پاییز، صص89-110.
10
[11] بجنوردی، حسن (1380). منتهی الاصول، ج1، تهران، مؤسسة العروج.
11
[12] بروجردی، حسین (1421). لمحات الاصول، تقریرات روح الله امام خمینی، قم، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
12
[13] ---------- (1415). نهایه الاصول، تقریرات حسن علی منتظری، تهران، نشر تفکر.
13
[14] بوشهری، سیدجعفر (1332). «منطوق و مفهوم»، کانون وکلا، دورۀ اول، شماره 34، مهر و آبان، صص39-42.
14
[15] الحسن، خلیفه بابکر (1408). «مفهوم الموافقة عندالاصولیین»، الشریعة و الدرسات الاسلامیه، شماره 10، صص211-264.
15
[16] حکیم، محسن (1408). حقائق الاصول، ج1، کتابفروشی بصیرتی.
16
[17] حلی، حسن بن یوسف(1425). نهایة الوصول فی علم الاصول، ج2، قم، مؤسسة الامام الصادق(ع).
17
[18] خرازی، محسن (1422). عمدة الاصول، ج3، قم، موسسۀ در راه حق.
18
[19] خویی، ابوالقاسم (1422). محاضرات فی اصول الفقه، ج4، قم، مؤسسة احیاء آثار الامام الخویی.
19
[20] ---------- (1417). الهدایة فی الاصول، تقریرات: حسن صافی اصفهانی، ج2، قم، مؤسسۀ صاحب الامر (عج).
20
[21] --------- (1419). دراسات فی علم الاصول، تقریرات هاشمی شاهرودی، قم، مؤسسۀ دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت علیهم السلام.
21
[22] رازی، فخرالدین (؟). الانارات فی شرح الإشارات، تهران: نسخه خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی، شماره 1847.
22
[23]---- (1381). منطق المخلص، تقدیم، تحقیق و تعلیق احد فرامرز قراملکی و آدینه اصغری نژاد، تهران، دانشگاه امام صادق (ع).
23
[24] رازی، قطب الدین (؟)، شرح المطالع [لوامع الاسرار فی شرح مطالع الانوار]، قم، انتشارات کتبی نجفی.
24
[25]---- (1416). مجموعه رسایل قطب رازی، مشهد، المکتبة الرضویة، شماره (۱۰۵۷-۱۰۶۰). نسخهای از آن در مرکز احیاء التراث الاسلامی به شماره ۲۴۱ موجود است.
25
[26] روحانی، محمد صادق (1382). زبدة الاصول، تهران، حدیث دل.
26
[27] زراعت، عباس (1391). «مفهوم قید: نگرشی نو در مفهوم مخالف»، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، سال 4، شماره 6، تابستان و بهار، صص65-82.
27
[28] سبحانی، جعفر (1414). المحصول فی علم الاصول، ج2، قم، مؤسسۀ امام صادق(ع).
28
[29] سبزواری، ملاهادی (1379). شرح المنظومة، تصحیح و تعلیق حسن زاده آملی، تحقیق و تقدیم مسعود طالبی، تهران، نشر ناب.
29
[30] شهرضایی، اکبر (1390). پژوهشی در علم رجال، قم، مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی.
30
[31] شیخ بهائی، محمد بن حسین (1423). زبدة الاصول، ج3، قم، مرصاد.
31
[32] صالحی مازندرانی، اسماعیل (1424). مفتاح الاصول، ج2، قم، صالحان.
32
[33] صدر، محمد باقر (1408). مباحث الاصول، ج2، قم، مقرر.
33
[34] طوسی، نصیر الدین (1361). اساس الاقتباس، به تصحیح مدرس رضوی، تهران، دانشگاه تهران.
34
[35] عراقی، ضیاءالدین (1420). مقالات الاصول، ج1، قم، مجمع الفکرالاسلامی.
35
[36] ---------- (1422). منهاج الاصول، ج2، بیروت، دارالبلاغة.
36
[37]---------- (1417). نهایة الافکار، ج2، قم، دفتر اتشارات اسلامی.
37
[38] غزالی، ابوحامد (1961). مقاصد الفلاسفة، به کوشش سلیمان دنیا، مصر، دارالمعارف، مصر.
38
[39] فاضل لنکرانی، محمد (1430). دراسات فی الاصول، تقریرات: صمد علی موسوی، قم، مرکز فقه الائمه الاطهار(ع).
39
[40] کاتبی قزوینی، نجم الدین (1375). المنصص فی شرح الملخص، منطق، بخش اول، تصحیح: علی نظری علیآبادی، پایاننامه تحصیلات تکمیلی به راهنمایی مقصود محمدی و مشاوره احد فرامرز قراملکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج.
40
[41] مظفر، محمدرضا، (1400)، المنطق، بیروت، دارالتعارف.
41
[42] میرزای قمی، ابوالقاسم، (1430). القوانین المحکمة فی الاصول، ج1، قم، احیاء الکتب الاسلامیه.
42
[43] نائینی، محمد حسین (1352). أجود التقریرات، ج1، قم، مطبعة العرفان.
43
[44] ---------- (1376). فوائدالاصول، ج2، تقریرات محمدعلی کاظمی خراسانی، قم، جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه قم.
44
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی پاسخهای ملاصدرا به اشکالات شیخ اشراق در باب اصالت وجود
نظام هستیشناسی حکمت متعالیه و همۀ نوآوریهای صدرالمتألهین بر نظریۀ اصالت وجود و اعتباریت ماهیّت مبتنی است، و صحت و اعتبار نظریۀ مزبور در گرو درستی و اتقان برهانهای ملاصدرا برای اثبات اصالت وجود و اعتباریت ماهیت، و نیز صحت پاسخهای وی به اشکالها و شبهههای مربوط است. نوشتار حاضر با رویکرد تحلیلی پاسخهای صدرالمتألهین به اشکالها و شبهههای شیخ اشراق در باب اصالت وجود را مورد بررسی قرار داده، و بدین نتیجه میرسد که پاسخهای ملاصدرا تکرار مدعای اصالت وجود است.
https://jitp.ut.ac.ir/article_52876_7f88ecbe54d8436fbaae02a295d23b70.pdf
2014-09-23
291
307
10.22059/jitp.2014.52876
اصالت
اعتباریت
شیخ اشراق
صدرالمتألهین
ماهیت
موجود
وجود
سید محمد
روضاتی
mrozati@ut.ac.ir
1
استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
[1] ابنسینا، حسین بن عبدالله (1404). الشفاء: الالهیات، قم، مکتبة آیةالله العظمی المرعشی النجفی.
1
[2] جوادی آملی، عبدالله، رحیق مختوم (1375). بخش یکم از جلد اول، قم، مرکز نشر اسراء.
2
[3] سهروردی، شهاب الدین یحیی (1355). مجموعه مصنفات، به تصحیح و مقدمه هنری کربین، ج1، تهران انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.
3
[4] ------- مجموعه مصنفات (1355). به تصحیح و مقدمه هنری کربین، ج 2، تهران، انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.
4
[5] الشیرازی، صدرالدین (1981). الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة العقلیة، دورۀ 9 جلدی، ج 1، بیروت، داراحیاء التراث العربی.
5
[6] ---------- (1366). تفسیر القرآن الکریم، با تصحیح محمد خواجوی، ج 1، قم، انتشارات بیدار.
6
[7] ---------- (1346). الشواهد الربوبیة، با تصحیح و تعلیق و مقدمۀ سید جلالالدین آشتیانی، مشهد، دانشگاه مشهد.
7
[8] ---------- (؟). رسالة المشاعر، در: لاهیجی، محمد جعفر، شرح رسالة المشاعر، بیجا.
8
[9] مخبران، حسین؛ و محمدکاظم علمی، «مسألۀ تشکیک خاصی در اندیشۀ میرفندرسکی با نگاهی بر آرای ابن سینا و شیخ اشراق»، متافیزیک، دورۀ جدید، سال چهارم، شماره 13، بهار و تابستان 1391.
9
ORIGINAL_ARTICLE
حقیقت دوگانه و نظریۀ عقل هیولانی ابنرشد
ابنرشد و ابنرشدیان متهم به «حقیقت دوگانه» شدهاند؛ یعنی معتقدند که یک مسئله میتواند در دین حقیقت باشد در حالی که نقیض آن در فلسفه صادق است. در بخش اول مقاله تاریخ و معنای این نظریه از دیدگاه کلیسا بررسی شده، در بخش دوم به رأی ابنرشد در باب چگونگی بقای نفس در دو دسته از آثار فلسفی و کلامیاش پرداختهایم، و در بخش سوم با ارزیابی نظر ابنرشد در این دو دسته آثارش این نتیجه به دست آمده که رأی ابنرشد در باب عقل هیولانی و بقای مشترک و کلی آن پس از مرگ (وحدت عقل) با رأی او در باب بقای نفوس فردی در آثار کلامی متناقض نیست، زیرا وی در مورد نفس قائل به اشتراک لفظی است. لذا نمیتوان او را معتقد به حقیقت دوگانه دانست بلکه او به وحدت حقیقت باور دارد. بنابراین ابنرشد را دوحقیقتی خواندن نشان از عدم درک آرای وی دارد.
https://jitp.ut.ac.ir/article_52878_dd9a79454947ce47b8a5c448b14f46f1.pdf
2014-09-23
309
323
10.22059/jitp.2014.52878
حقیقت
حقیقت دوگانه
عقل هیولانی
نفس
وحدت عقل
علی
قربانی سینی
alighorbani13@yahoo.com
1
دانش آموخته دکتری گروه فلسفه دانشگاه اصفهان
LEAD_AUTHOR
فتحعلی
اکبری
alighorbani1300@yahoo.com
2
دانشیار گروه فلسفه دانشگاه اصفهان.
AUTHOR
[1] ابنرشد، محمد ابن احمد (1384). تهافت التهافت، علی اصغر حلبی، تهران، جامی.
1
[2] ---------- (1358). فصل المقال فی ما بین الحکمة و شریعة من الاتصال، سید جعفر سجادی، تهران، مرکز ایرانی مطالعه فرهنگها.
2
[3] ---------- (2007). الکشف عن مناهج الادلة فی عقائد الملة، بیروت، مرکز دراسات الوحدة العربیة.
3
[4] ارسطو (1366). رساله دربارۀ نفس، علیمراد داوودی، تهران، حکمت.
4
[5] توکلی، غلامحسین (1387). «حقیقت مضاعف»، دانشکدۀ علوم انسانی دانشگاه تبریز، سال 51، شمارۀ 203، بهار و تابستان، صص31-60.
5
[6] حیدرپور، اسدالله (1389). «حقیقت دوگانه یا دوگونه برداشت از حقیقت یگانه،» تاریخ فلسفه، سال اول، شمارۀ سوم، صص73-89.
6
[7] ژیلسون، اتین(1389). عقل و وحی در قرون وسطی، شهرام پازوکی، تهران، مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
7
[8] کلباسی، حسین (1383). «مکتب لاتینی ابنرشد و اصالت عقل جدید»، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، سال47، شمارۀ191، صص19-53.
8
[9] فخری، ماجد (1992).ابنرشد فیلسوف قرطبه،بیروت، دارالمشرق.
9
[10] یوسفیان، حسن (1389). حقیقت دوگانه از دیدگاه ابنرشد و پیروان لاتینی او، قم، انتشارات مؤسسۀ آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره).
10
[11] Averroes (2009). Long Commentary on the De Anima of Aristotle, Translated and with introduction and notes by Richard C. Taylor, Yale University.
11
[12] Averroes (2002). Middle Commentary on Aristotle's De Anima, Translated into English by Alfred L. Ivry, Brigham Young University Press.
12
[13] Brozek . Bartosz (2010). “The double truth controversy: An Analytical Essay” Copernicus center press .
13
[14] Davidson A. Herbert (1992). Alfarabi, Avicenna, and Averroes on Intellect, Oxford University Press.
14
[15] Ebbesen, Sten (1998). “Averroism” Routledge Encyclopedia of Philosophy, ed. Edwrad Craig, vol.1, Routledge.
15
[16] Feldman Seymour (1987). “Aristotelianism” Encyclopedia of Religion, vol. 1,ed. Mircea Eliade . London Macmilian Pub Company.
16
[17] French, F. C. (1987). “The Doctrine of the Twofold Truth”Available in www.jstore.org/stable/2176787.
17
[18] Martin, Pine (1994). “Double Truth” Dictionary of History of Ideas, vol. 2 University of Viriginia.
18
[19] Szyndler Lech (1991). “Averroism” Universal Encyclopedia of Philosophy, Internet Version, Available, in http://peenef2.republika.pl/angielski/hasla/a/averroism.html.
19
[20] Taylor, Richard (2012). “Averroes on the Ontology of the Human Soul” The Muslem World.
20
[21] ---------- (1998). “Personal Immortality in Averroes Mature Philosophical Psychology’ Ducumentie Study Sullatradizione Filisofica Medievale XI.
21
ORIGINAL_ARTICLE
چکیده های انگلیسی
https://jitp.ut.ac.ir/article_53696_9c0dfd97acc6718472befa5a0beb288b.pdf
2014-09-23
1
8
10.22059/jitp.2014.53696