%0 Journal Article %T بررسی تبعیت دلالت از اراده از منظر ابن‌سینا و خواجه نصیر طوسی %J فلسفه و کلام اسلامی %I دانشگاه تهران %Z 2008-9422 %A جمشیدی مهر, فردین %A کهنسال, علیرضا %D 2014 %\ 04/21/2014 %V 47 %N 1 %P 19-30 %! بررسی تبعیت دلالت از اراده از منظر ابن‌سینا و خواجه نصیر طوسی %K اراده %K تبعیت %K دلالت %R 10.22059/jitp.2014.51015 %X برخی از منطق‌دانان بر این باورند که دلالت تابع اراده است و تا اراده‌ای محقق نشود، دلالتی صورت نمی‌گیرد. ابن‌سینا، خواجه نصیر طوسی و دبیران کاتبی از این دسته‌اند. برخی دیگر از بزرگان منطق نظیر قطب‌الدین رازی در این امر به مخالفت برخاسته و دلالت را تنها تابع علم به وضع دانسته‌اند. تتبعات تاریخی نشان می‌دهد که این مسئله از زمان ابن‌سینا و به‌توسط شخص وی مطرح شده است. از این رو تلاش کرده‌ایم که نظر ابن‌سینا به صورت کامل، تقریر و دربارۀ اختلافات دو تن از شارحین بزرگ کلام وی یعنی خواجه نصیر طوسی و قطب رازی داوری شود. عده‌ای از اصولیون به‌نام نیز که در یک مسئلۀ اصولی اختلاف نظر داشته‌اند، استطراداً به این بحث پرداخته و تفسیر دیگری را بیان کرده‌اند و مدعی شده‌اند که مراد عَلَمین (ابن‌سینا و خواجه نصیر) چیزی جز تفسیر آنان نبوده است. این نوشتار در صدد مقایسۀ نظر اصولیان و منطق‌دانان نیست و ذکر پاره‌ای از نظرات در اصول فقه تنها نشان‌دهندۀ وجودِ برداشت‌ها و تفسیرهای دیگر از کلام ابن‌سینا و خواجه نصیر می‌باشد. در این مقاله به شرح و جرح اقوال مشهور پرداخته و نتیجه گرفته‌ایم که در این باب نظر صائب همان قول قطب‌الدین رازی صاحب محاکمات است. %U https://jitp.ut.ac.ir/article_51015_c0a275fc064745a66e04d93f87ce668a.pdf